DUYGULAR DAVRANIŞLARI KONTROL EDİYOR MU?
Duygular davranışları kontrol ediyor mu?
“Öyle sinirlendim ki kendime engel olamadım; Korkuma/Öfkeme yenik düştüm; Öfkem beni ele geçirdi” gibi cümleleri kurmuş ve kuranlara denk gelmişsinizdir. Sonuçta bu ve benzeri sözleri sarf etmenizde en ve tek etkili olan duygularınız mıdır?
Kişinin korku uyandıran durumlarda korku duygusunu yaşamaktan kendini alıkoyması mümkün değildir. Bir köpeğin kendine doğru hızla ve hırlayarak koşan birinin korku duyması kaçınılmazdır. Herhangi bir haksızlık ve beraberinde iftiraya maruz kalmasına karşın öfke duyması yine yaşanabilir bir duygudur. Topluluk önünde bir sunum yapmak kişide heyecan duygusunu var eder. Uzun zamandır almayı istediği ve üretimi biten bir ürünün tekrar satışta olduğunu görmek de elbette mutluluk duygusunu var edecektir. Olaylar ve onlar sonunda ortaya çıkan duygular çeşitlidir. Bu duygulara karşı verilen tepkiler ve gösterilen davranışlar duyguların kontrolüyle mi meydana geliyor?
Davranışlar büyük ölçüde duygulardan etkilenerek meydana gelse de tamamen ona bağlı olduğunu söylemek doğru olmayacaktır. Kovalayan bir köpeğe karşı korkunun olması ve köpekten kaçılması, haksızlık karşısında öfke duyulmasıyla seslerin yükselmesi veya bir saldırıda bulunulması, sunum öncesi yaşanan heyecanla mide bulantılarının yaşanması, ürünün satışta olduğunu görünce yaşanan mutlulukla sevinç çığlığının atılması elbette birbiriyle bağlantılıdır. Ama verilen tepkileri tamamen duyguya bağlı tutmak ve sorumluluğu duyguya aktarmak doğru olmayacaktır. Kişinin özüne yaptığı yatırımlarla kişi davranışlarını kontrol altına alabilir, istenmeyen sonuçların doğmasını engelleyebilir.
Duygular davranışları kontrol etmiyor, duygular davranışları etkiliyor. Kişiler yaşanan olaylar sonucu açığa çıkan duyguların etkisiyle davranış tercihinde bulunuyor. Pişmanlıkla sonuçlanmayan, utandırmayan, sonrasında düşündürmeyen sonuçlar için kişi aşağıda yer alan maddeleri pratik edebilir:
• Öz farkındalık çalışmaları yapılabilir
• Duygusal düzenleme becerilerinin kazanılması ve kazandırılması için gerekli çalışmalar yapılabilir
• Kısa bir süre beklemek tepkisel davranışı engeller ve kişinin düşünmesine fırsat verir
• Fiziksel duruş ve pozisyonu değiştirerek bedenin gevşemesine olanak vermek
• Duyguyu bastırmak ve yok saymak yerine duyguyu tanımak ve etkilerini gözlemlemek
• Gerekli durumlarda profesyonel destek almak.
Duygular davranışları kontrol etmiyor, duygular davranışları etkiliyor, duygularımızla hareket edip pişmanlıkla sonuçlanan davranışların yaşanmaması adına kendimize hatırlatmamız gereken bir cümledir. Kontrolü sağlanabilen davranışlara hükmetmek ye”rine duygulara sığınarak davranışların esiri olmayalım sevgili okur.
