Türkiye’de son 10 yılda kiracı sayısı 24 milyona ulaştı. Aynı dönemde 1,6 milyon konut satılamadan stokta kaldı. Fiyatlar 18, kiralar 12 kat arttı.
Türkiye’de son on yılda hızla artan kiracı nüfusu, barınma krizinin derinleştiğini ortaya koydu. 2014-2024 döneminde yaklaşık 8 milyon kişi nüfusa eklenirken, bu artışın 6,8 milyonu kiracılardan oluştu. Aynı süreçte 1,6 milyonu aşkın konut satılamadı.
Kiracı sayısı 24 milyonu geçti
TÜİK’in “istatistiklerle aile” araştırmasına göre, 2014’te yüzde 61,1 olan ev sahibi hane oranı 2024’te yüzde 56,1’e geriledi. Kiracı oranı ise aynı dönemde yüzde 22,1’den yüzde 28’e yükseldi. Bu verilere göre Türkiye’de 2024 itibarıyla kira ödeyerek oturan kişi sayısı 24 milyonu geçti.
Ortalama 3,11 kişi olarak hesaplanan hane halkı büyüklüğüne göre, şu an ülkede yaklaşık 7,7 milyon hane kiracı konumunda.
Fiyatlar 18 kat, kiralar 12 kat arttı
2014-2024 arasında toplam nüfus 7,9 milyon artarken, kiracı nüfus 6,8 milyon arttı. Aynı dönemde ev sahibi nüfus ise yalnızca 543 bin kişi yükseldi. Böylece son 10 yılda nüfusa eklenen her 100 kişiden yaklaşık 85’i kiracı oldu.
Konut fiyatları ve kiralardaki sert yükseliş, Türkiye ile OECD ülkeleri arasında büyük farklar doğurdu. OECD verilerine göre 2015-2024 arasında Türkiye’de konut fiyatları 18 kat, kiralar ise 12 kat arttı. Aynı dönemde OECD ortalamasında fiyatlar yalnızca yüzde 87,6, kiralar ise yüzde 45,7 yükseldi.
2015’te 500 bin TL olan bir konutun fiyatı 2024’te 9,5 milyon TL’yi aştı. 2 bin 500 TL olan kira ise bugün 32 bin 500 TL seviyesine ulaştı.
Kirada oturan konut alamıyor
Son 10 yılda ipotekli (krediyle) konut satışları sert şekilde gerilerken, peşin veya alternatif finansmanla yapılan satışlar hızla arttı. 2014’te toplam satışların yüzde 33,7’sini oluşturan ipotekli satışlar, 2024’te yüzde 10,7’ye geriledi. Aynı dönemde yatırım amaçlı alımların oranı yükseldi.
Bu yılın ilk dört ayında satılan 454 bin konuttan sadece yüzde 3,6’sı krediyle alınan sıfır konutlardan oluştu. İkinci el konutlarda da ipotekli satışların oranı yüzde 11,6’da kaldı.
1,6 milyonluk konut fazlası
2015-2024 döneminde toplam 6,9 milyon konut için yapı kullanım izni alınırken, aynı dönemde yalnızca 5,3 milyon sıfır konut satışı yapıldı. Aradaki fark, satılamayan 1 milyon 634 bin konutluk bir fazlaya işaret ediyor. Bu durum, inşaat sektörü kaynaklı konut üretiminin yatırım amaçlı stoklara dönüştüğünü gösteriyor.
Yüksek kredi maliyetleri, artan fiyatlar ve konut ediniminin giderek zorlaşması nedeniyle vatandaşların büyük bölümü ev sahibi olamıyor. Konut piyasasında talep kiracılardan gelse de alım gücünün yetersizliği nedeniyle satışların büyük bölümü yatırımcılara gidiyor. Kiralık konut ihtiyacı hızla büyürken, eldeki konutlar boş kalabiliyor.
Kaynak: Diyarbakır Söz
