Birçok tarihi taş bina bakımsızlığın da etkisiyle yıkıldı. UNESCO'ya aday tarihi kentteki birçok sokak, taş yığınlarından dolayı ulaşıma kapandı. Mardin Değerlerini Koruma Derneği Başkanı Beşir Güneş, Mardin'in büyük değerlerinden olan tarihi evlerin bir bir yıkılmasına yetkililerden çözüm bulunmasını istedi.
Birçok medeniyete ev sahipliği yapan tarihi geçmişi 5 bine yıla dayanan Mardin’deki taş yapılı tarihi evlerin tek tek yıkılmaya başlaması Mardinlileri endişelendiriyor. Tarihi, mimari ve kültürel yapısıyla 1983 yılından beri UNESCO'nun geçici listesinde yer alan Mardin’de yıkılan evlere kimsenin sahip çıkmaması tepkilere neden oluyor.
Son günlerde mevsim normallerinin üstünde yağış alan ve sahipleri tarafından terk edilen Mardin’deki birçok tarihi ev bakımsızlıktan yıkılmaya başladı. Özellikle Gül, Diyarbakırkapı, Şehidiye ve Teker mahallelerindeki tarihi evlerin bir yıkılması mahalle sakinlerini korkutuyor. Yıkılan evlerin kapattığı sokaklar ise taş ve moloz yığınları ile dolup taşıyor. Sit alanı olarak ilan edilen tarihi Mardin’de birçok vatandaş, imkanların daha iyi olmasından dolayı apartman dairelerine taşınırken, boşalan tarihi evler, bakımsız kaldıkları için kış mevsimindeki yoğun yağışların da etkisiyle yıkılmaya başladı.
TARİHİ DOKU ZARAR GÖRÜYOR
Mardin’de 200’e yakın evin risk oluşturduğunu belirten ve 50'ye yakın evin duvarlarının yıkıldığı anlatan Mardin Mimarlar Odası Başkanı Önder Duyan, UNESCO'nun Kültürel Mirasını Koruma Listesi'ne girmeye hazırlanan Mardin’de yüzlerce yıllık tarihi binaların bakımsızlıktan yıkılmasının bir tarih ve kültür şehrine yakışmadığını söyledi. Daha refah ve rahat bir yaşam için vatandaşların boşalttığı veya miras yüzünden birbirleri ile anlaşamadıkları için onarım yapmadıkları evlerin son yağışlarla birlikte yıkıldığını ifade eden Duyan, "Tespitlerimize göre Mardin’in gerçek anlamda tarihi mirası konumunda olan 200’e yakın ev için tehlike altında. Bunların tamamı bakıma muhtaç evler. Birçok ev bakımsızlıktan yıkılmış durumda. Bu da diğer tarihi evleri olumsuz etkiliyor. Çünkü evler birbirine bitişik. Bundan dolayı yıkılan evler diğer evleri de etkiliyor. Kurumların acil eylem planını harekete geçirilmesi gerekir. Aksi tekdirde kısa bir süre içinde taş evlerimiz bir bir tarihe karışacak" dedi.
'TAŞI TOPRAĞI ALTIN OLAN EVLER BİRBİR YIKILIYOR'
Mardin Değerlerini Koruma Derneği Başkanı Beşir Güneş ise kentin en büyük değeri olan tarihi evlerin yıkılmasına yetkililerden çözüm bulunmasını istedi. Son günlerde yağan yağmura dikkat çeken Güneş şunları söyledi:
"Meteoroloji yetkililerden aldığımız verilere göre Mardin, son 50 yılın en yoğun yağını alıyor. Bu da hem Mezopotamya Ovası için hem de su kaynakları için bir bereket. Ama maalesef ki böyle bir nimetin tabi bazı külfetleri de oluyor. Yaptığımız incelemelere göre onlarca ev yağışlardan dolayı zarar görüş bazıları da neredeyse enkaz haline gelmiş. Tabi bu da bizi üzen bir durumdur. Hani taşı toprağı altın bir Mardin diyoruz ama bu şekilde bakımsızlıktan dolayı bu evlerin yıkılması bizi gerçekten derinden üzüyor. Bunlar ya alt yapı çalışmasında izolasyon yetersizliğinden dolayı sızan sular, ya da düzenli bakım yapılmamasından yıkılıyor. Taş binaların kendine has bir harcı var. Binaya beton bulaştırdığınız takdirde taşlarda oynama ve bozulma oluşuyor. Mardin genelinde birçok tarihi boş bina bulunuyor, bunların acil olarak bakıma alınması gerekiyor. Aksi takdirde belki de bu sit alanındaki yüzlerce yıllık tarihi evler, bir süre sonra harabe evler olarak karşımıza çıkar."
TARİHİ EVLERE DE AYNI HİZMET İSTİYORLAR
Mahalle sakinleri de son yıllarda beton binalara taşınan vatandaşların terk ettiği eski evlerin bakımsızlıktan ve aşırı yağışlardan dolayı yıkılmaya yüz tutması ile büyük bir korku ve tedirginlik yaşadıklarını söyledi.
Gül Mahallesinde ikamet eden Serdar Özsüer, evine gidecek sokağın taş molozları ile kapandığı için evine gitmekte bile zorluk yaşadığını söyledi. Mardin’in kalenin eteğinde kurulduğu için ulaşım sıkıntısı yaşadıklarını ve hizmetin dar ve merdivenli sokaklara gidememesinden şikayetçi olan Özsüer, mahalleye hizmetlerin tam ve eksiksiz gelmesi halinde tersine göçün yaşanacağını belirterek yetkililerden sit alanı ilan edilen bölgeye de doğalgazın getirilmesini istedi.
Kaynak: Diyarbakır Söz
