Türkiye'nin çeşitli yörelerinde ilkbaharda doğal olarak yetişen, dikeni, tohumu ve kökleri farklı şekillerde tüketilebilen şifa kaynağı kenger bitkisi, yöre halkı sayesinde tüketiciye ulaştırılıyor.
Çoğunlukla Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki dağlık kesimlerde yetişen kengerin otundan yemek, tohumlarından kahve ve kökündeki sıvıdan da sakız elde ediliyor.
Safra kesesi, kulak zarı yırtılmalarına iyi geldiği, ayrıca sakızının diş ve diş eti rahatsızlıklarını giderdiği düşünülen kenger, Karacadağ bölgesinde hayvancılıkla uğraşan vatandaşlar için de geçim kaynağı oluyor.
Baharın müjdecisi kabul edilen kenger bitkisini için araziye çıkan kadın ve çocuklarla hayvanlarını merada otlatan çobanlar, gün boyunca binbir emekle topluyor. Semt pazarlarını süsleyen kenger, kilosu 6-10 liradan satılıyor.
Diyarbakır-Şanlıurfa karayolunun kenarında hem koyun otlatıp hem de kenger satan 14 yaşındaki Süleyman Arık, yılın bu aylarında kengerlerin çıkmaya başladığını anlattı.
Hayvanlarını otlatırken çevreden de kenger topladığını belirten Arık, "Günde iki kova kenger topluyorum ve buradan geçen sürücülere satarak para kazanıyorum." dedi.
- "Türkiye'nin birçok bölgesine kenger göndermeye çalışıyoruz"
Pazarda kenger satanlardan Sedat Çoban da Karacadağ bölgesinde köylülerin topladığı bitkiyi 2 ay boyunca sattıklarını ifade etti.
Kengerin birçok yemekte kullanılabildiğini söyleyen Çoban, "2-3 liradan alıyoruz, temizleyip 8 liraya satıyoruz. Tadı çok güzel, et gibi. Diyarbakır'a, İstanbul'a, İzmir'e ve Türkiye'nin birçok bölgesine bu dönemde kenger göndermeye çalışıyoruz. Eskiden Diyarbakır, Hakkari, Şırnak taraflarından çok gelirdi ama son zamanlarda gelmemeye başladı." diye konuştu.
Bitkinin kökünden de sakız elde edildiğini aktaran Çoban, özellikle diş ağrılarına iyi geldiğin bilinen sakızın da satıldığına işaret etti.
- "Şimdilerde sakızı bulmak zor"
Pazar esnafından Mehmet Şahinoğlu da tamamen doğal olan kengerin farklı şekillerde tüketilebildiğine dikkati çekerek iki ay boyunca günde ortalama 150 kilogram kenger sattıklarını vurguladı.
Şanlıurfa Aktar Pazarı'nda kenger sakızı satan İbrahim Çetin de kenger otunun sebze olarak tüketildiğini, köklerinden elde edilen sakızın diş ağrıları ve diş eti rahatsızlıklarında kullanılabileceğini söyledi.
Son dönemde sakızın geçmişe oranla pazara daha az geldiğini anlatan Çetin, "Eskiden insanlar gelip kiloyla alırlardı ama şimdilerde sakızı bulmak zor. Koca pazarda benden başka kimsede yok. Ben de elimdekilerin kıymetini bilmeye çalışıyorum. Tanesini 5 liradan satıyorum." ifadesini kullandı.
- "Terör olayları yüzünden fiyatı arttı"
Harran Üniversitesi (HRÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Dekanı ve Botanik Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Hasan Akan, başta diş hastalıkları olmak üzere çeşitli rahatsızlıklara iyi geldiği bilinen kenger sakızının hoş kokusu ve kendine özgü tadıyla yöre insanının vazgeçilmezleri arasında yer aldığını aktardı. Akan, şöyle konuştu:
"Kenger bizim bölgede nisan ayından itibaren satışı sunulmaya başlıyor. Önemli bir besin bitkisidir, besin değeri oldukça yüksektir. Bitkiden elde edilen kenger sakızı da doğal olması sayesinde uzun yıllardır Anadolu'da kullanılıyor. Yapılan bilimsel araştırmalara göre ve halk arasında bitkilerle ilgilenen vatandaşlara baktığımızda da özellikle diş eti rahatsızlıklarında, patlayan kulak zarı tedavisinde, safra kesesindeki taşların düşürülmesinde kenger sakızıyla ilgili bilgilerin ve bulguların olduğunu biliyoruz. Özellikle mayıs ayından itibaren kenger sakızı elde edilebiliyor. Yapısında süt barındıran gövdesini kestiğinizde buradaki beyazımsı sıvıyı yöre insanı toplar, doğal olarak kurumaya bırakır ve sakız elde edilir. Tabii sert bir sakız. Özellikle ağız ve çene bağlamında egzersiz yapılmasını sağlar. İsteğinizi zaman bu sakızı çiğneyebilirsiniz sonrasında suda bırakıp tekrar çiğneyebilirsiniz."
Akan, son yıllarda kenger sakızın fiyatının ciddi oranda arttığını ifade ederek şunları kaydetti:
"Bölgede yaşanan terör olayları nedeniyle bölge insanı tarafından sağlıklı bir şekilde toplanamayınca kenger ve sakızının fiyatı artmış durumda. Bu bitki küçük ölçekte de olsa gelir getirici önemli bir ürün. İnşallah bundan sonra bitki daha rahat ve sağlıklı bir şekilde toplanır. İnsanlarımıza kenger bitkisi ve sakızını tüketmesini öneriyoruz."
Kaynak: Diyarbakır Söz
