Tarihi çok eskilere dayanan geleneklerden biri olan marteniçka doğanın uyanışını müjdeler. Takvimlerin 1 Mart’ı göstermesiyle bu kırmızı beyaz iplerle yapılan bileklik yeniden gündeme geldi. Peki, Doğanın Uyanışını Müjdeleyen Marteniçka Nedir? Hemen anlatalım.
Doğanın Uyanışını Müjdeleyen Marteniçka Nedir?
Ülkemizde ve komşu ülkelerde de hala devam ettirilen bu geleneğe baharın müjdecisi de deniyor ve yıllardan beri baharın gelişinin önemli simgelerinden birisi olarak değerlendiriliyor.
Marteniçka’nın hikayesi nedir?
İşte Marteniçka’nın hikayesi ve hakkında tüm merak edilenler…
Martipi ya da martenitsa olarak da bilinen marteniçka, Trakya ve Balkan coğrafyasından çıkmış en güzel geleneklerden biridir. Balkan ve Trakya'da, Mart ayının gelişiyle, tüm ay boyunca bileklere takılan ve uğruna inanılan kırmızı beyaz iplerle yapılan bilekliğin adıdır. Her ne kadar eski bir Bulgar geleneği olarak bilinse de, Balkan coğrafyasında ve hatta Türkiye'de de Balkan göçmenlerinin de bulunmasının etkisiyle her Mart ayında kutlanan bir gelenektir. Baharın gelişini, güneşin gökyüzünde yer edişini ve güzel bir ay geçirilmesini ümit ederek, bileklerine bu kutlamalara ait olan bileklikler takılır.
Marteniçka Hikâyesi Nedir?
Bulgari kültüründe marteniçkaya dair çeşitli efsaneler bulunmakta. Bunlardan biri ise Baba Marta'dır. (Marta Nine)Baba Marta, günümüze kadar korunmuş en saygın gelenekler arasında yerini almaktadır.
Bulgarlar, 1 Mart'ın gelmesiyle, Baba Marta (Marta Nine) günlerinin başladığına inanırlar ve yakınlarına 'marteniçka' olarak adlandırılan bu sembolleri, yıl boyu sağlık, şans ve güç dileğiyle hediye ederler. Bu takılar evlere, meyve ağaçlarına, evcil hayvanlarına da takılabilmektedir. Bu sayede yeni başlayan tarım yılının da verimli ve bereketli olması için de dilekler tutulur.
İlk zamanlarda marteniçkalar, sadece kırmızı ve beyaz ipliklerden yapılırdı ve nazardan korunmak için insanlara ve hayvanlara takılırdı.
Bazı bölgelerde bu bükülmüş iplere altın veya gümüş para bağlanırdı ve bu hastalıklardan korunmak için simge olarak kullanılırdı. Eskiden kırmızı-beyaz yünden yapılan marteniçkalara top, insan, püskül gibi değişik şekiller de verilebilmektedir.
Marteniçkalarda kullanılan beyaz renk uzun yaşamı, kırmızı renk ise güç ve sağlığı temsil ettiğine inanılıyor.
Marteniçka Bilekliği Nasıl Yapılır?
İnanışa göre bu bileklikler sadece hediye olarak edinilebiliyor yani parayla satın alınamıyor. Tamamı el işçiliği olan bu bileklikler bahar ayı öncesinde bileklere takılarak, baharın müjdecisi leylekler ve kırlangıçlar ilk görüldüğünde çiçek açmış olan bir ağaca veya çiçeğe bağlanarak dileklerin kabul olacağına inanılıyor.
Matriçka bilekliği yapmak ise oldukça kolay.
- Kırmızı ve beyaz iplikleri, bilek boyundan biraz uzun gelecek biçimde kesin.
- Daha sonra beyaz ve kırmızı ipin uçlarını birbirine düğümleyin.
- Düğüm noktası ortaya gelecek şekilde, kırmızı ipin boşta kalan kısmının ucundan kavrayın ve ipi gergin tutun.
- Diğer elinizle beyaz ipin boşta kalan ucunu tutun ve gerdirmeyi bırakmadan beyaz ipi saat yönüne çevirin.
- İpi çevirmekte zorlandığınız anda gerdirmeyi bırakın.
- Kırmızı ve beyaz ipin birbirine dolandığını gördüğünüzde diğer uca da düğüm atın.
İşte marteniçkamız hazır. İsteğe göre boncuk ve süslemeler de takılabilir.
Şans ve mutluluk getirmesini dileyerek marteniçkayı bileğinize takın ya da sevdiğiniz kişilere hediye edin…
Kaynak: Diyarbakır Söz