Yeni nüfus cüzdanı alım işlemleri nasıl olur? Çipli hüviyet nasıl alınacak? Çipli kimli kartı nereden alınacak? Yeni çipli kimlik kartı başvuruları olacak mı ? diye merak eden vatandaş, çipli kimlik kartının güvenli kullanılması için nasıl bir alt güvenlik işlemlerinden geçeceğini de öğrenmek istiyor? Peki yeni çipli kimlik kartları nasıl çıkartılıyor
Kolay taşınabilir, taklit, tahrif ve sahteciliğe imkan vermeyen, biyometrik unsurlar da içeren kimlik kartlarına geçişe ilişkin askerlik Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile yeni bir aşamaya geçildi. Buna göre, Nüfus Hizmetleri Kanunu'nda yer alan "nüfus cüzdanı" ibareleri "kimlik kartı" şeklinde değiştirilerek çipli kimliklere geçişin önü açıldı.
Sistemin teknolojik altyapısının oluşturulmasına yerli üreticiler ve onların kabiliyetleri de önemli katkılarda bulunuyor. Ar-Ge faaliyetlerini ODTÜ Teknokent bölgesinde yürüten UDEA Elektronik, bu çabaların bir parçası olarak tasarım ödüllü Milli Kart Okuyucu (Milko) geliştirdi. Kamunun elektronik imza ihtiyacını karşılamak için üretilen Milko, aynı zamanda çipli kimlik kartlarını kolayca okuyarak ihtiyaç duyulan bilgilerin dijital ortama aktarılmasını sağlayacak. Çipli kimlik kartlarına geçiş için öngörülen sürelerin yaklaşması ürün temini çalışmalarını hızlandırdı. Bu kapsamda, UDEA, 150 bin Milko siparişi aldı. Bunlardan 40 bini teslim edilirken, yoğun bir çalışmayla kısa süre içerisinde teslimatların tamamlanması hedefleniyor. UDEA Üretim ve Planlama Müdürü Ferhan Mızrak, ürünün isminin Milli Kart Okuyucu'dan esinlenilerek Milko olarak belirlendiğini, yüzde 100 yerli tek akıllı kart okuyucu olduğunu söyledi. Milko'nun şimdilik sadece E-İmza kullananlar için hizmet verdiğini anlatan Mızrak, çipli kimlik kartlarına geçişle Milko'nun kart okuyucu olarak da işlev kazanacağını anlattı. Mızrak, "Milko'yu muadillerinden ayıran en önemli özelliklerden biri, hem SIM boyutundaki hem de kimlik boyutundaki kartları okuyabilecek olması" dedi.
İŞ VE İŞLEMLER KOLAYLAŞACAK
Yeni kimlik kartları dağıtıldığında sahada bunlarla ilgili elektronik işlem yapacak Kart Erişim Cihazı'na (KEC) yönelik çalışmalar da teknik altyapının hazırlanmasında önemli bir yer tutuyor. KEC, yeni nesil elektronik kimlik kartları için TÜBİTAK BİLGEM tarafından geliştirilmiş özel bir kart okuyucu. KEC elektronik ortamda hizmet veren uygulamalar için kimlik kartının yetkili kurum tarafından verildiğini ve kartın gerçekten vatandaşa ait olduğunu elektronik imza altyapısını kullanarak doğrulayacak. KEC'i üretecek firmalar, TÜBİTAK'ta cihazların taşıması gereken özellikler ve standartlara ilişkin eğitimler alıyor. Eğitimlerin tamamlanmasının ardından yıl sonuna kadar bu cihazların da yetiştirilmesi planlanıyor. Bir POS cihazı gibi hizmet verecek bu cihazlarda hizmet alan ve veren tarafından kullanılabilecek iki kart girişi olacak. Tapuya gidildiğinde satışı yapanla satın alan,Hastanede doktorla hasta bu okuyucu üzerinden işlem yapabilecek. Hizmetin niteliğine göre bazı yerlerde sadece hizmet alanın kartıyla işlem yapılması yeterli olacak.HASTANE, OKUL VE EMNİYETTE KULLANILABİLECEK
Yeni kimliklerin üzerinde bulunan güvenlik unsurları sayesinde taklit ve tahrif edilemeyeceği için vatandaşlar kimlik sahteciliği sebebiyle mağdur olmayacak. Kredi kartı büyüklüğündeki yeni kimlik kartı, hastane, eczane, okul, emniyet ve bankalardaki sistemlere entegre olabilecek ve bu sayede birçok işlemde vatandaşa kolaylık sağlayacak. Ebadı küçüleceği için cüzdan içinde kolayca taşınabilecek yeni kimlikler, e-devletuygulamalarında kimlik doğrulama aracı olarak kullanılabilecek. Böylece vatandaşlar kurumlara gitmeden kamu hizmeti alabilecek. Yeni kimliklerde isteyen vatandaşlar için elektronik imza yer alacak. Bu özellik sayesinde ikinci bir elektronik imza aparatına ihtiyaç duyulmadan elektronik ortamda iş ve işlemler yapılabilecek. Kimlik kartı halen kullanılmakta olan nüfus cüzdanının yerini alacağı için kartın ön ve arka yüzünde kart sahibine ait kimlik bilgileri ile fotoğraf bulunacak. Görsel olarak kimlik doğrulamada kullanılacak bu bilgiler ileri baskı teknolojisiyle koruma altına alınacak. Kartın çipinde İçişleri Bakanlığınca belirlenen bilgiler saklanacak ancak çipte tutulan bilgiler kart üzerindeki bilgilerle sınırlı kalacak. Vatandaşlardan alınan biyometrik veriler, bulundukları ilçelerdeki okuyucular vasıtasıyla "şablon" adı verilen sayılara dönüştürülecek ve sadece bu sayılar veri merkezine aktarılacak. Vatandaşların biyometrik okuyucularla alınan biyometrik veriler resim olarak değil, bu resimlerden oluşturulmuş "kriptolu sayısal karakterler" olarak veri merkezine ulaştırılacak.YENİ KARTLAR NASIL DAĞITILACAK
Yeni kimlik kartlarının sorunsuz basılıp dağıtılması amacıyla vatandaşlar randevu verilerek kart düzenleme merkezine davet edilecek. Mazereti olan vatandaşlara başka bir tarihte randevu verilecek. Vatandaşlar, davet edildikleri gün ve saatte davette belirtilen kimlik kartı düzenleme merkezine 6 ay içinde çekilmiş biyometrik fotoğraf ile müracaat edecek. İbraz edilen biyometrik fotoğraf taranacak ve sadece kart üzerindeki yongada saklanmak üzere kişinin biyometrik verisi alınacak. Kimlik kartının basımı merkezi olarak gerçekleştirilecek ve kartlar vatandaşlara PIN ve PUK şifreleriyle teslim edilecek. Sistem tarafından verilen kartın şifresi, ilçe nüfus müdürlüklerinde ve sağlık kuruluşlarında bulunan KİOSK üzerinden değiştirilebilecek.Artık ‘Kimliğim kaybolursa ne yapmalıyım?’ sorusunu sorarken endişeniz biraz daha azalacak.
İş bulma ümidiyle gittiği İstanbul'da kimliğinin çalınması sonucu, dolandırıcılar tarafından adına sahte şirketler kurulan konfeksiyon ustası Şadi Vakkas İşçi, adına kayıp kimliği kullanılarak kendisinden habersiz şirketler kuruldu. İşçi'ye toplamda 30 milyon lira borç çıkarıldı. Talihsiz adamın başına gelenler vatandaşı kortuttu. Haberi okuyan vatandaşların aklında 'benim kimliğim kaybolursa ne yapmalıyım?' sorusu oluştu. İşte bu sorunun cevabını hukukçular verdi.
Konuyla ilgili olarak açıklamalarda bulunan Avukat Kemal Öztürk, "Kimliğini kaybedenler eskiden karakola giderek durumu bildirmek zorundaydı şimdi böyle bir zorunlulukları yok. Nüfus Müdürlüğü'ne gidip kimliğimi kaybettim demeniz yeterli" diyor.
Özdemir ayrıca adına habersiz olarak kurulmuş şirketin borçları yüzünden icra gelen vatandaşın 5 ila 7 gün arasında değişen icra itiraz süresini geçirmemesi gerektiğini ifade ediyor.
BULUNAMIYORLAR
İsmine şirket kurulmuş olan insanların 'siniz bozucu' bir mahkeme sürecine de muhattap kaldıklarını belirten Özdemir, "Vatandaşın ismine şirket kuran dolandırıcıları bulmak maalesef mümkün olmuyor. Bu şahıslar sahte isimlerle borçlandıkları için gerçek kimlikleri ortaya çıkarılamıyor" diye konuştu.
ÇOK İŞLEM ÇOK DELİL
Avukat Zafet Tunca, ise kimliği çalınan veya kaybolan kişilerin ilk etapta gazeteye ilan vermesi gerektiğine dikkat çekerken, daha sonra da nüfus müdürlüğüne giderek kayıt beyanında bulunması ve nüfus kağıdını yenilemesi gerektiğini belirtti. Son olarak karakollara gidip kişinin kaybolan nüfus kağıdı üzerine tutanak tutulması yönteminin de sağlam işlem yapılması bakımından gerektiğini dile getiren Tunca, tüm bu yapılan işlemlerin delil olarak sayılacağını ve nüfus kağının kaybolmasının ardından olası davalarda kişinin elini güçlendireceğini kaydetti.
YENİ KİMLİK YENİ DÜZEN
Uzmanlara göre sahte kimlikle şirket kuran şahıslar nüfus cüzdanı üzerindeki fotoğraflarla oynama yaparak şirketler kuruyor. 2015 yılıyla birlikte yeni kullanılacak olan çipli kimliklerde ise sahtecilik yapmak imkansız. Çünkü kişilerin bütün bilgileri kimliğin üzerindeki çip de olacak. Böylece fotoğraf sahtekarlığı yaparak masum insanların kimlikleriyle şirket kuran dolandırıcılar bunu yapamayacak.
Yeni çipli kimlikler için vatandaş gün sayarken kimliklerin ilk olarak hangi ilde dağıtılmaya başlanılacagı da belli oldu..
Yeni yılla birlikte 2015 yılında yeni kimlikler dağıtılmaya başlanacak..İçişleri Bakanlığı'nın yeni kimlik kartlarının dağıtımına yeni yılda başlanacak. Kartların dağıtımı ilk olarak Kırıkkale'de yapılacak.
Yeni kimlik kartları, taklit, tahrif ve sahteciliğe imkan vermeyen üst düzey güvenlik unsurlarıyla dikkati çekiyor. 1 GB'ye kadar veri depolayabilecek akıllı kartlarda parmak, damar ve avuçiçi izi gibi kişiye özel bilgiler yer alacak.
Yeni kartlar, başka birinin eline geçerse dahi kullanılamayacak ve anında bloke edilecek. Bu kartların kopyalanması ya da üzerindeki verilerin değiştirilmesi mümkün olmayacak.
PASAPORT YERİNE DE KULLANILACAK
Yeni kimlik kartları vize istenmeyen ülkelerde pasaport yerine de kullanılabilecek. Her kartın içinde kişiye özel sertifikalar bulunacak ve hem şifre hem de kişinin biyometrik bilgileriyle doğrulama yapılabilecek.
Kredi kartı büyüklüğündeki yeni kimlik kartı, Hastane, eczane, okul, emniyet ve bankalardaki sistemlere entegre olabilecek ve bu sayede birçok işlemde vatandaşa kolaylık sağlayacak.
Vatandaşlar, kimlik kartlarını almak üzere mektup veya muhtarlık askı listeleri ile randevu verilerek kart düzenleme merkezine davet edilecek. Kart, kapalı zarf içinde PIN ve PUK koduyla birlikte kişiye kargo veya postayla teslim edilecek.
Kartlar vatandaşa 15 liraya mal olacak, 10 yıl boyunca kullanılacak. Yeni kimlik kartları, E-İmza olarak kullanılabilecek, e-devlet kapısından sunulan hizmetlere bu kartlar vasıtasıyla kolayca ulaşılabilecek.
ÜST DÜZEY GÜVENLİK
Kişisel verilerin yer alacağı bu kartlarla ilgili İçişleri Bakanlığı, veri güvenliğini konusunda üst düzey güvenlik önlemleri aldı.
Kimlik kartlarıyla ilgili kurulan sistemde veri merkezi dışında herhangi bir yerde biyometrik veri tutulmayacak. Vatandaşlardan alınan biyometrik veriler, bulundukları ilçelerdeki okuyucular vasıtasıyla "şablon" adı verilen sayılara dönüştürülecek ve sadece bu sayılar veri merkezine aktarılacak.
Vatandaşların biyometrik okuyucularla alınan biyometrik veriler resim olarak değil, bu resimlerden oluşturulmuş "kriptolu sayısal karakterler" olarak veri merkezine aktarılacak.
TÜRK MÜHENDİSLER GELİŞTİRDİ
Biyometrik verilerin alınması, entegrasyon yazılımı ve bilgilerin kaydedildiği veritabanında tamamen Türk mühendislerin geliştirdiği uygulamalar kullanılacak.
Biyometrik veriler, başvuru bilgileriyle birlikte karta yazılmak üzere TÜBİTAK tarafından geliştirilen Kart Yönetim Sistemi Yazılımına gönderilecek. Kart Yönetim Sisteminde herhangi bir veri saklanmayacak. Veriler kimlik kartlarındaki çipe yine TÜBİTAK tarafından geliştirilen Milli Kart İşletim Sistemi (AKIS) ile güvenli bir şekilde işlenecek.
Bütün veri alma, iletme ve işleme süreçlerinin çalıştığı ağ altyapısı kapalı devre olacak, herhangi bir açık ağa bağlanılmayacak.
Tüm çalışanlar sadece kendilerine verilen yetki kapsamında bilgiye ulaşabilecekler. Kişilerin veya sistemlerin sorgulama yapmaları, toplu veri çekmeleri ya da verileri başka bir veritabanına aktarmaları engellenecek veya kısıtlanacak. Örneğin bir yazılımcı sadece yazılım kodlarına erişebilecek, donanım bilgileri, veri yapısı veya verilere erişemeyecek. Sistemci ise sadece donanım bilgilerini görebilecek.
VERİ ÇALIMAMASI İÇİN ÖNLEM
Biyometrik verilerin işlendiği ve saklandığı Kişiselleştirme Merkezi Binası, bilgi güvenliğinin tam olarak oluşturulması amacıyla "Tempest NATO Zone 2" standartlarına göre inşa edildi. Binanın dış cephesi kablosuz veri çalınmasına karşı önlem olarak metal alaşımlı malzeme ile kaplandı. Cam yüzeyler metal filmle kaplandı ve topraklandı. Bina dışına çıkan tüm kablo ve borular filtrelerle koruma altına alındı. Sistem odasında ikinci bir metal kaplama imal edilerek "Faraday Kafesi" oluşturuldu ve tamamıyla elektromanyetik izolasyon sağlandı.
PVC ve polikarbon özellikli kimlik kartları, pasaportlar ve benzeri yüksek güvenlikli doğrulama belgeleri konusunda büyük bir rekabet bulunuyor. Buna yönelik pazarda Fransız ve Alman firmalarının etkisi dikkat çekiyor. Kart pazarının en önemli, firmalara en yüksek katma değer sağlayan unsurları ise çipler ve çip işletim sistemleri olarak gösteriliyor.
Yeni kimlik kartları için TÜBİTAK tarafından geliştirilen Yerli Yonga İşletim Sistemi (AKİS) geliştirilmesi bu açıdan da önem kazanıyor.
Kaynak: Diyarbakır Söz