Diyarbakır'ın Çınar ilçesi yakınlarındaki Zerzevan Kalesi'nde yürütülen kazılarda, Roma dönemine ait bin 500 yıllık 48 kandil gün yüzüne çıkarıldı.
İlçeye 13 kilometre uzaktaki Demirölçek Mahallesi yakınlarında bulunan, Roma İmparatorluğu döneminde "askeri yerleşim" olarak kullanılan Zerzevan Kalesi'nde, Kültür ve Turizm Bakanlığı koordinesinde başlatılan kazılar 5 yıldır devam ediyor.
Yaklaşık 60 dönümde 12-15 metre yüksekliğinde ve bin 200 metre uzunluğunda sur kalıntısı, 21 metre yüksekliğinde gözetleme ve savunma kulesi, kilise, yönetim binası, konutlar, tahıl ve silah depoları, yer altı ibadethanesi, sığınak, kaya mezarları, su kanalları ile 54 su sarnıcı bulunan kale, tarihe ışık tutuyor.
Bu yıl sürdürülen çalışmalarda, Roma dönemine ait bin 700 yıllık ve Mithras dinine ait yer altı tapınağının yakınındaki bölgede, 48 kandil ve kandil kalıpları bulundu.
- "Hepsinin bir anlamı var"
Kazı başkanı Doç. Dr. Aytaç Coşkun, kalede yapılan kazıda bölgenin tarihi açısından önemli bulgulara ulaştıklarını söyledi.
Kalenin bölgenin tarihi açısından çok önemli olduğunu aktaran Coşkun, şunları kaydetti:
"Kazıda 48 kandil ve kalıplarını da bulduk. Kandillerin yanında kalıpların da bulunmuş olması buranın bir atölye olduğunu bize gösteriyor. Kandillerin üzerinde farklı bezemeler dikkatimizi çekti. Palmiye, ışın, güneş, yıldız ve bazı harfler yer alıyor. Bu farklı motif ve simgelerin hepsi sonsuz yaşamı, yaratıcının kuvveti ve doğanın gücünü gösteriyor. Bu nedenle hepsinin bir anlamı var. Kalenin 3 bin yıllık tarihi var. Asur döneminde yerleşim başlamış ancak asıl yerleşim Roma döneminde. Bir arada bulduğumuz 48 kandilin Roma dönemine ait olduğu tespit edildi."
- 400 bin kişi ziyaret etti
Kalenin turizmin şehrin lokomotifi haline geldiğini ifade eden Coşkun, "Bu yılın 11 ayında 400 bin ziyaretçiyi ağırladı. Yıl sonuna kadar 500 bine ulaşacağız. Önümüzdeki yıl ise 1 milyon ziyaretçi bekliyoruz. Bu nedenle kalede yapılan çalışmalar kentin ve bölgenin turizmi açısından çok önemlidir." dedi.
- Zerzevan Kalesi
Askeri yerleşim antik yol güzergahında, 124 metre yükseklikte kayalık tepede bulunan Zerzevan Kalesi, Amida ile Dara arasında stratejik bir noktada yer alıyor. Yerleşim konumu itibarıyla bütün vadiye hakim, antik ticaret yolu üzerinde, geniş bir alanı kontrol altında tutan, Roma sınır garnizonu olan kale, Romalılar ve Sasaniler arasında büyük mücadelelere sahne oldu.
Roma'nın sınır garnizonu olan Zerzevan Kalesi'nin tarihi Asur dönemine (MÖ 882-611) kadar gitmektedir. Roma döneminde MS 3. yüzyılda asıl askeri yerleşim inşa edilmiş, 639 yılına İslam ordularının fethine kadar kesintisiz kullanılmıştır. Yerleşimin surları ve yapıları Anastasios I (MS 491-518) ve Justinianos I (MS 527-565) dönemlerinde onarılarak bazıları ise yeniden inşa edilerek mevcut haline getirildi.
Kaynak: Diyarbakır Söz
