Kitabede, Bitlis Kalesi'nin yenilenmesinin Hicri 942 yılında Kanuni Sultan Süleyman'ın emriyle inşa edildiği anlatılıyor
Bitlis Kale Kazısı Bilimsel Danışmanı ve BEÜ Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Korkmaz Şen:
"Kitabeyi önemli kılan hususlardan biri de önceden tam olarak çevrilmemiş, transkripsiyonu yapılmamış ve ne yazdığı bilinmemekteydi. Bunun sebebi ise aşırı yıpranmasından dolayıydı"
Bitlis'in önemli bir turizm destinasyonu olan kalenin surlarında bulunan kitabe çözümlenerek kayıt altına alındı.
Birçok medeniyete ev sahipliği yapan Bitlis'te, kent merkezindeki kaya bloklarının üzerine kurulan Bitlis Kalesi'nin kuzey surlarındaki mermer kitabenin çözümü yapıldı.
Bitlis Kale Kazısı Bilimsel Danışmanı ve BEÜ Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Korkmaz Şen tarafından çözümlenerek kayıt altına alınan iki satırlık sülüs hatla yazılmış dikdörtgen ölçülü mermer kitabede, "Bu yüksek, latif, şerif ve mübarek kalenin yenilenmesine en yüce, en adil, en heybetli ve en cömert Sultan merhum ve mağfur Sultan Selim Şah'ın oğlu Sultan Süleyman H. 942 senesinde emretmiştir." ifadesinin yer aldığı belirlendi.
Dr. Şen, yaptığı açıklamada, Bitlis Kalesi'ndeki kazı çalışmaları sırasında kalenin surlarında günümüze ulaşan tek bir kitabenin olduğunun farkına varıldığını anlatarak, şu değerlendirmede bulundu:
"Bu kitabeye ilk başta 1838 yıllarında Yarbay J. Shiel'in gezi notlarında rastlamaktayız. Gezi notlarında kalenin surlarında bir kitabenin olduğundan bahsediyor. Ancak ne yazdığından tam olarak bahsetmemektedir. Kitabeyi 2004 yılında Prof. Dr. Kadir Pektaş'ın da fark ettiğini ve bundan bahsettiğini gördük. Ancak bu kitabeyi önemli kılan hususlardan biri de önceden tam olarak çevrilmemiş, transkripsiyonu yapılmamış ve ne yazdığı bilinmemekteydi. Bunun sebebi ise aşırı yıpranmasından dolayıydı."
Şen, ilk önce kitabenin ayrıntılı fotoğraflarını çektiklerini ardından yoğun bir çalışmayla belli bir sonuca ulaştıklarını kaydetti.
- "Kale, Kanuni Sultan Süleyman'ın bir emanetidir"
Kitabedeki ifadeye göre kalenin onarıldığını belirten Şen, şöyle devam etti:
"Bu kitabedeki ifadeye göre yani kalenin onarıldığı yazılmış. Bunu çözerek bilim dünyasına kazandırdığımızı düşünüyoruz. Hicri 942, miladi ise 1535 ile 1536 yıllarına tekabül etmektedir. Bu hadise ile kale kitabesinin tarihleri örtüşmektedir. Bu olayı da tescillemiş oluyoruz. Bu da şunu göstermektedir. Osmanlı'nın burayı ele geçirmesi 1514 sonrası 1515 yılında Çaldıran Savaşı'na denk gelmektedir. Daha sonra yerel idarecilerin Safevilere itibar etmeleri nedeniyle Safevilerin eline geçmiş ancak Kanuni döneminde Ulema Han, Bitlis'i tekrar almak üzere görevlendirilmiştir. İlk teşebbüsünde başarısız olan Han, ikincisinde Bitlis'i Osmanlı idaresine 1534 yılında dahil etmiştir. Bu tarihi hadiseyi, bu kitabeyle Osmanlı'nın kesin hakimiyetini tescil etmiş bulunmaktayız."
Kanuni Sultan Süleyman'ın yani ecdadın kaleyi miras bıraktığını gördüklerini aktaran Şen, "Kale, Kanuni Sultan Süleyman'ın bir emanettir. Bu emanette sahip çıkmaya çalışıyoruz." diye konuştu.
Kaynak: Diyarbakır Söz
