Halkların Demokratik Partisi (HDP) Diyarbakır Milletvekili İmam Taşçıer’in, Meclis’e sunduğu “Anadilde Eğitim Hakkına Dair Kanun Teklifi” işleme dahi alınmadı. Meclis Başkanı Mustafa Şentop tarafından yazılan gerekçede, Anayasa’nın 3’üncü maddesine (Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili Türkçedir) atıf yapılarak, bu maddenin değiştirilmesi ve değiştirilmesinin teklif edilmeyecek hükümler arasında yer aldığı belirtildi.
Anayasa’nın 42’nci maddesinde yer alan “Türkçe’den başka hiçbir dilin, eğitim ve öğretim kurumlarında Türk vatandaşlarına okutulamayacağı ve öğretilemeyeceği”nin hükme bağlandığı da belirtilerek, kanun teklifinin Anayasa hükümleri çerçevesinde işleme konulmadığını belirtti.
Taşçıer tarafından verilen kanun teklifinde, Uluslararası Medeni ve Siyasal Haklar Sözleşmesi, Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin, Eğitimde Ayrımcılığa Karşı UNESCO sözleşmesi, AGİK İnsani Boyut Konferansı Kopenhag Toplantısı Belgesi, BM Ulusal veya Etnik, Dinsel ve Dilsel Azınlıklara Mensup Kişilerin Hakları Bildirgesi, Ulusal Azınlıkların Korunmasına ilişkin Çerçeve Sözleşmesi gibi belgelerde halkların kolektif kimliklerini anadilleri aracılığıyla sürdürme hakkının her şeyden önce anadilde eğitim yoluyla gerçekleşmesi gereği önemle vurgulanmasına dikkat çekilmişti.
‘DEMOKRATİK TOPLUM’ VURGUSU
Kanun teklifinde Türkiye gibi üniter yapıya sahip Fransa, İtalya, Finlandiya ve Yunanistan gibi birçok Avrupa ülkesi, başta dil hakkı olmak üzere kültürel haklarının tanınması ve korunması kapsamında anadilde eğitim özerkliğini de tanıdığı vurgulanan teklifte, “Irak Kürdistan Federal Bölgesi’nde Kürtçe ve Arapça resmi ve eğitim dili olarak kullanılmaktadır. Diğer yandan İspanya, İsviçre, Kanada, Belçika, Çin, Hindistan, Afrika Cumhuriyeti dâhil birçok ülke, modern demokrasinin gereği olarak, bölgesel dilleri hâkim dilin etkisinde bırakmadan anadilde eğitim özerkliğini tanımışlardır. Anayasada, evrensel hukuktaki ‘anadilde eğitim hakkı’nın yasal düzenlemelerinin hayata geçirilmesi, ayrımcı ve yasaklayıcı uygulamaların kaldırılması, bunun yanında kültürel farklılıkları koruyup geliştirecek yasal düzenlemelerin yapılması, ülkemizde toplumsal huzuru sağlayarak, vatandaşlık bağını güçlendirecek ve ülkemizi çağdaş demokrasiler seviyesine çıkaracaktır. Ayrıca anadilde eğitim hakkının sağlanması ‘demokratik bir toplum’un gerekliliklerinin de teminatı olacaktır” ifadelerine yer verilmişti.
KANUN MADDELERİ
Teklifte yer alan kanun maddeleri şöyleydi:
“MADDE 1: Türkçeden farklı dilleri konuşan Türkiye vatandaşları; demokratik toplum ve evrensel yasalar çerçevesinde, parasız, her derece ve türdeki, eğitim ve öğretim kurumlarında anadillerinde eğitim alma hakkına sahiptir.
MADDE 2: Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3: Bu kanun hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.”
Kaynak: Diyarbakır Söz