Çocuklarda ateş, virüs ve bakterilere tepki veren vücudun ısısının yükselmesi sonucu ortaya çıkmaktadır. Sıklıkla sonbahar ve kış aylarında görülen ateş, nezle ve grip gibi hastalıkların belirtileri arasında yer almaktadır. Vücudun savunma mekanizması olarak da kabul edilen ateşi her zaman olumsuz değerlendirmemek ancak çok yüksek olduğu durumlarda dikkatli olmak gerekmektedir. Uz. Dr. Abdurrahman Yıldırım, çocuklarda ateş ve dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.
Çocuğunuzu kalın giysilerle sarmalamayın
Yüksek ortam ısısı, çocuklarda vücut ısısının yükselmesine neden olur. Çocuğun bulunduğu ortamın ısısı 22-24 derece aralığında olmalıdır. Eğer ortam ısısı 25 derecenin üzerinde olur ve bebek kalın giydirilirse vücut ısısı yükselecektir. Bebekleri giydirirken her zaman bulunduğu ortam koşulları göz önünde bulundurulmalıdır. Ortam ısısı 22-24 derece aralığında ise bebeğin ya da çocuğun ebeveyninden sadece bir kat fazla giydirilmesi yeterlidir.
Ortam ısısı iyiyse uyku tulumu hasta edebilir
Çocuklarda yüksek ateş görüldüğü saatleri tam olarak saptamak mümkün değildir. Ancak özellikle akşam saatleri ve uykuda ateş yükselmesi daha çok görülmektedir. Bunun nedeni de daha kalın örtülerle üzerinin örtülmesi ve uyku tulumu ile yatırılmasından kaynaklanmaktadır. Uyku tulumu, özellikle 22-24 derece ortam ısısı olması durumunda çok tavsiye edilmez. Fizyolojik ve doğal olmadığı için; bebek daha çok terler, cilt problemleri yaşar, ateşi yükselir ve daha çok hastalanır.
37 derece ve üzeri enfeksiyon habercisi olabilir
Vücudun normal ısısı, 35,5 – 36,8 derece aralığında yer almaktadır. Çocuklarda vücut ısısı 37,5 dereceye kadar normal kabul edilse de 37’yi geçiyorsa dikkatli olunmalıdır. 37 derece ve üzeri bir enfeksiyon başlangıcı olarak kabul edilebilir. Bu süreçte gün içinde ve özellikle gece uyku zamanı ara ara çocuğun ateşinin ölçülmesi ve yakın takibi gereklidir.
Koltuk altından ölçüm en güvenli sonucu veriyor
Ateş ölçüm teknikleri değişmektedir. Koltuk altından dijital derece ile yapılan ölçüm, sıklıkla başvurulan ve güvenilir yöntemlerden birdir. Koltuk altından ölçüm yaparken bölgenin nemli olmamasına dikkat edilmelidir. Islak cilt daha soğuk hissedileceği için doğru bir değerlendirme yapabilmek için nemli olan bölge önce kurulanıp, sonra ölçüm yapılmalıdır. Diğer ölçüm teknikleri ise şu şekilde sıralanabilir:
Makattan ölçüm
Ağızdan-dil altından ölçüm
Alından ölçüm
Kulaktan ölçüm
Çocuğun ateşi 40 dereceye yakınsa,
1 yaş altı bebeklerde yüksek ateş gözlenirse,
Bebek 6 aydan, özellikle de 3 aydan küçükse ve ateşi 38 civarındaysa zaman kaybedilmeden hastaneye gidilmelidir.
Alın ve kulaktan yapılan ölçümlerin, koltuk altından yapılan ölçümlerden 0,6 – 1 derece daha yüksek çıktığı unutulmamalıdır.
Çocukta yüksek ateş varsa…
İlk adım: Kıyafetleri çıkarılmalı ve yarım saat beklenmeli
Ebeveynlerin elle yaptıkları ölçümlerde çocuğun vücut ısısı yüksek hissediliyorsa hemen dijital bir derece ile ateşi ölçülmelidir. Vücut ısısı 37,5 derecenin üzerinde ise çocuğun kıyafetleri hemen çıkarılmalı ve yarım saat sonra yeniden ateşi ölçülmelidir.
İkinci adım: Ilık bir duş aldırılmalı ya da ılık uygulama yapılmalı
Çocuklarda ateş 38,5 derecenin üzerine çıkarsa ılık duş aldırılmalı ya da ılık uygulama yapılmalıdır. Çocuğun başı dahil tüm vücudu 30 derece sıcaklıkta su ile yıkanmalıdır. Duş, etkili olması için 10-15 dakika sürmelidir. Ilık uygulamada ise temiz bir bez ılık suyla ıslatılıp bebeğin alın, boyun, koltuk altı ve kasık bölgesine koyulabilir. Çocuk büyükse genelde duş aldırılması tercih edilir. Duş sonrası yapılan ölçümlerde vücut ısısı yine yüksek gelirse yaşına ve kilosuna uygun ateş düşürücü verilebilir.
Bilinçsiz ilaç kullanımı karaciğere zarar veriyor
Ateş 37,8 derecenin üzerindeyse ve düşmüyorsa, 4-6 saat arayla ateş düşürücü şurup verilebilir. Ateşi düşmeye başladığında da şurup kesilmelidir. Çocuğun ateşi yokken ya da fazla miktarda verilen ateş düşürücüler; vücudun ısısını düşürür ve hipodermi oluşabilir. Ayrıca karaciğere ve böbreklere zarar verip kalıcı hasar da bırakabilir.
Hangi durumda doktora gidilmeli ya da evde beklenmeli?
Bu sıralamanın dışında kalan ve ateşi 38 derece civarında olan çocukların ise hastaneye gitmeden önce evde 72 saat izlenmesi tavsiye edilir. Bunun için şu koşullara dikkat edilmelidir:
Çocuğun genel durumu iyidir.
Ateşi 38 derece ve civarındadır.
Ciltte döküntü yoktur.
Şuuru açıktır.
Beslenmesi iyidir.
Aktif ve hareketlidir.
Çevresiyle iletişim halindedir.
Miden bulantısı, kusma yoktur.
Kaynak: Diyarbakır Söz