Meme Cerrahisi Prof. Dr. Deniz Böler ‘Meme kanseri belirtileri ve risk faktörleri hakkında merak edilenleri cevapladı’
MEME KANSERİNİN BELİRTİLERİ?
Memede veya koltukaltında ele gelen şişlik en sık görülen belirtidir. Memenin şeklinde veya büyüklüğünde ortaya çıkan değişiklik, meme derisinde kızarıklık, çekinti, kaşıntı ve soyulma, portakal kabuğu görüntüsü, bazen meme başında içeri çökme veya şekil bozukluğu, meme ağrısı ve kanlı meme başı akıntısı diğer belirtiler arasında sayılabilir.
MEMEDE BU BELİRTİLER YOKSA MEME KANSERİ YOKTUR DİYEBİLİR MİYİZ?
Aslında meme kanseri aniden gelişen ve aylar içinde oluşan bir hastalık değildir. Yavaş ve sinsi başlayan anormalliklerin radyolojik görüntüleme tetkiklerinde ortaya çıktığı bir dönem vardır. Kanserin hiçbir belirti vermeden yakalanması erken teşhisi ve neredeyse yüzde yüz olan tedavi şansı için büyük önem taşımaktadır.
MEME KANSERİ NEDEN OLUŞUR?
Memedeki süt bezlerini oluşturan hücrelerinin kontrol dışı çoğalmaları ve vücudun başka yerlerine yayılma potansiyeli kazanması sonucunda oluşur.
MEMEDE ELE GELEN HER KİTLE MEME KANSERİ MİDİR?
Aslında memede ele gelen kitlelerin çoğu meme kanseri değildir. Bazen iyi huylu meme tümörleri ya da meme kistleri memedeki kitlelerin nedeni olabilir. Hayati önem taşıyan nokta memedeki iyi huylu kitleler ile meme kanserinin ayırımının yapılmasıdır. Bu nedenle memede ortaya çıkan herhangi bir anormal durumda mutlaka genel cerrahi hekimine başvurulmalıdır.
MEME KANSERİ OLUŞMASINDAKİ RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
Yaş mutlak risk faktörlerinden birisidir. Yaş aldıkça meme kanserine yakalanma ihtimali artar. Ayrıca ailesinde meme ve/veya yumurtalık kanseri öyküsü olması, daha önce meme kanseri nedeniyle tedavi edilmiş olmak veya memeden kitle alınmış olması, erken adet görmeye başlamak ve menopoza geç girmek, ilk doğumu geç yaşta yapmak, bebek emzirmemiş olmak, östrojen seviyesini artıran hormon ilcaları kullanmak, özellikle menopozdan sonra alınan kilolar ve yoğun meme dokusuna sahip olmak meme kanserine yakalanma riskini artıran faktörlerdendir. Nadiren de olsa daha önceden meme kanseri dışındaki bir nedenle göğüs bölgesine ışın tedavisi almış olmak ve radyasyona veya kanserojen bileşiklere maruz kalmak da bu hastalığa yakalanma riskini artırır.
MEME KANSERİ ÖNLENEBİLİR BİR HASTALIK MIDIR?
Ne yazık ki meme kanseri önlenebilir hastalık değildir. Meme kanserine yakalanan kadınların yüzde yetmiş beşten fazlasında bilinen hiçbir risk faktörü yoktur. Sadece uzun süre bebek emzirdiği için, ya da ailesinde meme kanseri öyküsü olmadığı için veya sağlıklı beslendiği ve spor yaptığı için meme kanseri olmayacağını düşünmek büyük bir yanılgıdır. Meme kanseriyle mücadelede en etkili yöntem düzenli doktor muayenesi ve risk durumuna göre belirlenmiş tarama testlerinin yapılmasıdır.
MEME KANSERİ TANISINDA KULLANILAN YÖNTEMLER NELERDİR?
40 yaş üzerindeki kadınlara yıllık doktor muayenesi ve mamografi çekilmesi
40 yaş altındaki kadınlara ise doktor muayenesi ve meme ultrasonografisi yapılması en sık kullanılan tarama testleridir.
Doktorun gerekli gördüğü bazı durumlarda veya yüksek riskli hastalarda meme MR gibi ek tetkikler istenebilir. Bazen mamografi ve meme MR gibi testlerin daha genç yaştaki ve yüksek riskli hastalarda kullanılması gerekebilir.
Memesinde şüpheli kitle saptanan hastalardaki yaklaşım nedir?
Bu hastalarda memedeki kitleden özel bir iğne doku örneği alınır. Hücrelerin mikroskop altında incelenmesi ile kesin tanı konulur. Tanıya göre ya da kanserin türüne göre tedavi seçenekleri belirlenir.
Biyopsi, ameliyat gibi girişimler kitlenin üremesine veya vücuda yayılmasına neden olur mu?
Yapılan hiçbir girişim ister biyopsi, ister cerrahi olsun, kitlenin doğasının değişmesine, üremesine veya başka bir yere sıçramasına neden olmaz.
MEME KANSERİNİN DİŞİSİ VEYA ERKEĞİ VAR MIDIR?
Aslında hiçbir kanserin dişisi veya erkeği yoktur. Özellikle meme kanseri tek tip bir kanser türü olmayıp çok farklı tür hücrelerden oluşur. Bu nedenle tedavi tümörün yayılımı ve büyüklüğü kadar (evresi), tümörü oluşturan hücrelerin özelliklerine göre şekillendirilir. Kanser doğası gereği vücuda yayılma özelliği olan bir hastalıktır. Bu nedenle çok ciddiye alınmalıdır.
MEME KANSERİ SAPTANAN HER HASTANIN MEMESİ ALINIR MI?
Erken evrede saptanan kanserlerde veya küçük tümörlerde memenin tamamını almak gerekmez. Sadece hastalıklı dokunun sağlam cerrahi sınırlar ile çıkarılması yeterlidir. Ama tümör çok yaygın ve büyükse veya aynı meme içinde çok sayıda tümör odağı varsa meme dokusunun tamamının uzaklaştırılması yani mastektomi yapılması gerekir. Ama bu durumda bile uygun hastalarda meme başının ve/veya derisinin korunarak silikon meme protezi veya başka yöntemler ile yeni bir meme oluşturulması (meme rekonstrüksiyonu) mümkündür. Hatta daha önce bütün meme dokusu alınmış hastalarda bile meme rekonstrüksiyonu yapılabilir.
KOLTUKALTINDAKİ LENF BEZLERİNİN HEPSİNİN ALINMASI GEREKLİ MİDİR?
Ameliyat sırasında özel boyalar, radyoaktif maddeler veya demir içeren özel bileşikler kullanılarak kanserin sıçrama ihtimali olan lenf bezi veya bezleri bulunarak çıkarılır (sentinel lenf nodu biyopsisi). Hasta başında ve ameliyat esnasında yapılan frozen dediğimiz yöntem ile çıkarılan lenf bezleri değerlendirildiğinde, tümöre rastlanmazsa veya odak çok küçükse koltukaltındaki diğer lenf bezlerinin çıkarılması gerekmez. Hatta bazı özel durumlarda ve az sayıdaki seçilmiş hastada bu lenf bezlerinde sıçrama olsa bile koltukaltındaki lenf bezleri korunabilir.
MEME KANSERİ TEDAVİSİNDE BAŞKA HANGİ YÖNTEMLER YER ALMAKTADIR?
Radyoterapi (ışın tedavisi), kemoterapi (kimyasal ilaç tedavisi) ve hormonal tedavi meme kanseri tedavisinde kullanılan diğer yöntemlerdir.
HASTAYA HANGİ TEDAVİNİN UYGUN OLDUĞUNA NASIL KARAR VERİLİR?
Tedavi kararı meme kanserinin evresi, tümörü oluşturan hücrelerin karakter özellikleri, hastanın yaşı, varsa diyabet, kalp hastalığı gibi yandaş hastalıkları, yapılan veya yapılması planlanan cerrahinin tipi ve ayrıca hastanın isteğine göre belirlenir. Bu nedenle her hasta evresi aynı olsa bile aynı şekilde tedavi edilmez. Hastaların kendilerine önerilen tedaviyi diğer hastalara uygulanan tedaviler ile karşılaştırması doğru değildir. Örneğin hormon alımı (östrojen ve progesteron reseptörleri) içeren meme kanseri türlerinde hormonoterapi uygulanırken, diğerlerine bu tedavi uygulanmaz.
MEME KANSERİ OLAN HER HASTAYA KEMOTERAPİ VERİLİR Mİ?
Kemoterapi gereği tümörün evresine, kanser hücrelerinin karakter özelliklerine göre belirlenir. Erken tanı alan bazı hastalarda kemoterapiye gerek duyulmaz. Öte yandan bazı hastalarda kemoterapinin yanı sıra akıllı ilaçlar da kullanılır. Meme kanseri tedavisi mümkünse tümörü konseyi kararı uyarınca planlanan ve kişiye özel olarak uygulanan bir tedavidir. Doğru planlanan bir tedavinin hastanın sağ kalımını uzattığı kanıtlanmıştır.
MEME KANSERİ TEDAVİ EDİLEBİLİR BİR HASTALIK MIDIR?
Meme kanseri erken evrede yakalandığında yüzde yüze yakın bir oranda tedavi edilebilir bir hastalıktır. Bu nedenle düzenli doktor takibi ve kontrolleri ihmal etmemek ve bu şansı iyi kullanmak gerekir.
Kaynak: Diyarbakır Söz
