Kötü ağız kokusu nefes kokmasının sağlık sorunlarından daha fazla psikolojik sorunları beraberinde getirdiği ve bireyin sosyal ortamdan geri çekildiği gözlemlenmekte. Peki ağız neden kokar? Ağız kokmasının nedeni ve tedavisi var mı?
Memorial Dicle Hastanesi Kulak Burun Boğaz Bölümü'nden Opr. Dr. Adil Çınar Akkaynak, ağız kokusu ve tedavisi hakkında bilgi verdi.
Ağız kokusunun toplumun yaklaşık yüzde 15'ini etkilemesine rağmen, genellikle ihmal edilen önemli bir halk sağlığı sorunu olduğunu anlatan Akkaynak, "Nefes kokması olarak da adlandırılan bu durum; ağız ve diş sağlığının ihmal edilmesi, boğaz enfeksiyonu, diyabet, böbrek ve karaciğer hastalıkları, uzun süre aç kalmak, reflü gibi nedenlerle ortaya çıkabileceği gibi solunum ve sindirim sistemi kanserlerinin de habercisi olabilir" dedi.
"Erkeklerde daha sık görülüyor"
Kadınlara oranla erkeklerde daha sık görülen ağız kokusunun, çiftler arasında da sorunlara neden olabildiğini belirten Akkaynak, "Stresli bir işi ya da özel hayatı olan kişilerde, tükürük akımının azalmasıyla birlikte ağız kokusu ortaya çıkabilir ve kişiyi birçok yönden olumsuz etkileyebilir'' dedi.
Akkaynak, ''Ağız kokusu bazen psikolojik sorunlara da neden olabilir. Sosyal ortamdan kopma, kendini kötü hissetme, ağız kokusunun psikolojik sonuçlarından bazılarıdır" diye konuştu.
''Protein içerikli besinler bakteri üretebilir''
Ağız ve diş sağlığının ihmal edilmesinden dolayı ağızda bakteri sayısı arttığını vurgulayan Akkaynak, şunları kaydetti:
"Kırmızı et, süt ve süt ürünleri gibi proteinden zengin besinler bakterilerin oluşmasında etkilidir. Alkol, sigara, kafein bazlı içecekler de ağız kokusuna yol açabilmektedir. Bu nedenle her öğünden sonra dişlerin ve dil üzerinin temizlenmesi önemlidir. Eğer diş macununa ve fırçasına ulaşılamıyorsa ağız su ile çalkalanmalıdır'' dedi.
Genellikle çocuklarda görülen boğaz enfeksiyonları, ağız kokusuna neden olabilir. Bu durum bazen yetişkinlerde de ortaya çıkabilir. Enfeksiyon tedavi edildikten sonra koku ortadan kalkar ancak buna rağmen koku hala devam ediyorsa mutlaka sebebinin araştırılmasına devam edilmesi gerektiğini belirtti.
Opr. Dr. Akkaynak, toplumda yaygın bir şekilde görülen reflü hastalığı da ağız kokusunun nedenlerinden biridir. Mide sıvısı reflü hastalarında yemek borusuna geri kaçarak mide içeriğinin kötü kokusunu nefeste hissettirir. Reflünün tedavi edilmesi ile bu yolla oluşan ağız kokusununda yok edilebildiğini dile getirdi.
''Doğru tedavi uygulanmalı''
Ağız kokusu yaşayan bireylerin mutlaka uzman bir hekime başvurması gerektiğine dikkat çeken Akkaynak, "Sorunun nedeni tam olarak araştırılmalıdır. Sonuca göre ağız kokusu tamamen tedavi edilebilir, hasta tamamıyla kurtulabilir.
Bunun yanı sıra ağız kokusu yaşayan veya yaşamayan her birey ağız ve diş sağlığına dikkat etmeli, özellikle yemeklerden sonra dişler fırçalanmalıdır" ifadelerinde bulundu.
''Hiçbir şey yapılmıyorsa bile ağız çalkanmalı''
Ağız ve diş sağlığının ihmal edilmesinden dolayı ağızda bakteri sayısı arttığını vurgulayan Uzmanlar, "Kırmızı et, süt ve süt ürünleri gibi proteinden zengin besinler bakterilerin oluşmasında etkilidir. Alkol, sigara, kafein bazlı içecekler de ağız kokusuna yol açabilmektedir.
Bu nedenle her öğünden sonra dişlerin ve dil üzerinin temizlenmesi önemlidir." diyerek şunları söylediler:
"Eğer diş macununa ve fırçasına ulaşılamıyorsa ağız su ile çalkalanmalıdır. Genellikle çocuklarda görülen boğaz enfeksiyonları, ağız kokusuna neden olabilir. Bu durum bazen yetişkinlerde de ortaya çıkabilir. .
Enfeksiyon tedavi edildikten sonra koku ortadan kalkar ancak buna rağmen koku hala devam ediyorsa mutlaka sebebinin araştırılmasına devam edilmelidir..
Toplumda yaygın bir şekilde görülen reflü hastalığı da ağız kokusunun nedenlerinden biridir.
Mide sıvısı reflü hastalarında yemek borusuna geri kaçarak mide içeriğinin kötü kokusunu nefeste hissettirir. Reflünün tedavi edilmesi ile bu yolla oluşan ağız kokusunu da yok edilebilir
Ağız kokusunun sebepleri
Diş aralarında, dil üzerinde ve diğer çevre dokularda kalan yiyecek artıklarının ağız içindeki bakteriler aracılığı ile kötü kokulu bileşiklerin oluşmasına sebep olmaktadır.
Ayrıca; ağız bakımı eksikliğine bağlı olarak oluşan bu ortamda, diş çürükleri ve dişeti hastalıkları da meydana gelerek tabloyu ağırlaştırmaktadır.Karaciğer yetmezliği ve benzeri karaciğer hastalıkları ağız kokusuna neden olabilir.
İyi temizlenmeyen protezler de benzer şekilde ağız kokusunun daha şiddetli hissedilmesine neden olmaktadır.
Tükürük ağızda kokuya neden olan gıda artıklarının temizlenmesinde önemli rol oynamaktadır. Bazı ilaçların sürekli kullanımında, tükürük bezleri ile ilgili hastalıklarda veya sürekli ağız solunumu yapan kişilerde, tükürük azlığına bağlı olarak ağız kokusu gelişebilir.Sinüs ve akciğer kaynaklı enfeksiyonlar sonucunda ağız kokusu meydana gelebilir.
Ağzınızda aseton kokusuna benzer bir ağız kokusu varsa bunun muhtemel sebebi şeker hastalığıdır.
Yediğimiz bazı yiyecekler de (soğan, sarımsak, et, balık, peynir vb.) nefesimizin kötü kokmasına neden olabilir. Dişlerin ve dilin temizlenmesi ile bu koku ortadan kalkmaz. Kokuya neden olan yiyecek vücuttan bütünüyle atılana dek koku devam edecektir.
Böbrek yetmezliği rahatsızlığı balık kokusuna benzer bir ağız kokusuna neden olabilir.
Benzer şekilde tütün ürünleri ve alkol de ağız kokusuna neden olurlar.
Bu alışkanlıklardan bütünüyle vazgeçmedikçe ağız kokusu devam edecektir
Tiplerine göre ağız kokusunun nedenleri
Tip 0 : Fizyolojik ağız kokusu: Sabahları meydana gelen ve uyandıktan ilk bir kaç saat içerisinde kendiliğinden kaybolan bir ağız kokusu varsa bu tipe girer. Tip 0 denmesinin sebebi her insanda az çok ağız kokusunun mevcut olmasındandır. Uyku sırasında tükrük akışı azalır ve kötü kokunun çıkmasından sorumlu ağızdaki bakterilerin etkinliği artar. ağız kokusuna neden olabilecek ne spesifik hastalık ne de patolojik bir bulgu bulunmaz. Tedavi gerektirmez ve gereksizdir, çünkü tedavi edilse bile tekrar ortaya çıkacaktır
Ağız kokusunun nedenleri ve tedavisi
Tip 1: Dil kokusu: Dil, volatil aromatik gazlar üretilerek ağız kokusuna neden olur, dil sırtında koku kaynağı varsa, dil kokusu tedavisine cevap veriyorsa, çinko ile veya dil temizliği ile bastırılabiliyorsa, bu sınıfa girer. Dilin derin çukurlarına yerleşen bakteriler, salyadan ve besinlerden gelen proteinleri uçucu kükürtlü bileşiklere parçalar. Ağız kokusunun sebebi uçucu kükürtlü bileşiklerdir.
Tip 2: Boğaz-sinüs nedenli ağız kokusu: farenks, tonsiller, paranazal sinüsler, burun mukozası ve çevre dokularda her hangi bir koku kaynağı bulunuyorsa bu tipe girer. Genellikle bu tip ağız kokusu olan hastalardan teşhis için Paranasal sinüs MR veya BT istenir.
Tip 3: Sindirim kanalı sebepli ağız kokusu: Özefagustan anüse kadar sindirim kanalının her hangi bir yerinde aromatik gaz kaynağı bulunuyorsa ve ağıza ulaşıyorsa bu tipe girer. Midede H. pylori gastriti bulunduğu durumda hem yemek borusu ve ağıza gaz sızıntısı olur hem de nefeste bu bakteriye bağlı siyanit ve nitrat kokusu bulunur. İnce barsakta aşırı bakteri üremesi, kolon divertiküliti, laktoz intoleransı- pankreas ekzoenzim defektleri ağız kokusu sebebidir.Bu grup ağız kokusu da büyük ölçüde dil sırtından gelir fakat bakteri kaynağı ağzın içinde değildir. Sindirim enzim veya organları besinleri gereği şekilde sindiremediği zaman besinler bakterilerin çürütmesine terk edilmiş demektir.
Sindirim kanalında açığa çıkan gazlar bireyin isteği ve bilgisi dışında ağıza yükselir. Bireyin geğirmesine gerek yoktur. Bu tip ağız kokusunda mide ile yemek borusu arasındaki gastroözofageal kapak gevşemişse daha fazla çirkin kokulu gaz ağıza dolacaktır. Bilhassa ilerleyen yaş ile orantılı olarak bu tip ağız kokularının görülmesi artar. Bilhassa çocuklarda Tip 2 ile birlikte görülür. Toplumda en sık rastlanan ağız kokusu sebebidir. Bu hastalardan teşhis için dışkı sindirim testi, istenebilmektedir.
Kaynak: Diyarbakır Söz
