İsa İPEK
DİYARBAKIR(SÖZ)-Eskiden diyare adıyla da bilinen ishal hastalığını vücuda girmiş olan virüslerin etkisiyle dışkılama sayısının artması, dışkının daha sulu ve akışkan hal alması olarak tanımlayan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Mehmet Ali Çil, uyarılarda bulundu.
İNCE VE KALIN BAĞIRSAKTA FARKLILIK GÖSTERİR
İnce ve kalın bağırsakta oluşan ishallerin farklılık gösterdiğini dile getiren Uzm. Dr. Çil, ince bağırsak ishalinin daha sıvı olduğunu, kalın bağırsakta olan ishalde ise sıvı miktarının daha az olduğunu söyledi.
ENFEKSİYONLARA BAĞLI BİR HASTALIK
İshalin genellikle 0-5 yaş arası çocuklarda görülen ve genellikle enfeksiyonlara bağlı bir hastalık bulgusu olduğunu vurgulayan Uzm. Dr. Çil, “İshal, mide ve bağırsakların iltihabıdır. Özellikle virüs kaynaklı olanlar kendiliğinden düzelebilmektedir. Hastalık ishale neden olan etken ile bulaşmış yiyeceklerin yenmesi, suyun içilmesi ve kirli ellerin ağıza götürülmesi sonucunda ortaya çıkar Bu hastalıkta ishal ana bulgu olup, ishale bulantı, kusma, ateş ve karın ağrısı da eşlik edebilir” diye konuştu.
DIŞKI MİKTARI BELİRYİCİ UNSUR OLABİLİR
Uzm. Dr. Çil, çocukların ishal olduğunu nasıl anlayabileceğimizle ilgili şu bilgileri paylaştı:
“İshal; bağırsak hareketlerinin artması, dışkı miktarının fazlalaşması sonucunda günlük dışkı sayısının artması ve dışkı kıvamının bozularak yumuşak, sulu bir görünüm alması olarak tanımlanır. Virüsler ile gelişen ishalde dışkıda kan görülmez. Bazı bakteriler kanlı, sümüksü bir ishale neden olurken bazıları kansız, sulu veya su gibi dışkıya da yol açar. Akut gastroenteritlerde bulantı, kusma, karın ağrısı ve ateş sık olarak gelişir.”
VÜCUTTA SU KAYBI YAŞANABİLİR
İshalde kusma ve yüksek ateşe bağlı olarak dehidratasyon tablosunun gelişebileceğini ifade eden Uzm. Dr. Çil, “Dehidrasyona karşı dikkatli olunmalıdır. Dehidrasyon, vücutta fazla miktarda sıvı-su kaybının yaşanması durumudur. Bebek ve küçük çocuklarda daha sık görülmektedir. İshal sonucu gelişen dehidrasyon vücudun tuz-su dengesini bozmaktadır. Bu nedenle ishal olan çocuklara bol miktarda su içirilmelidir” şeklinde konuştu.
ÇOCUKLARDA TEHLİKELİ OLABİLİR
İshalde bakteriyel enfeksiyonların genelde ateş, kusma, mide bulantısı ve karın ağrısı şikâyetleriyle ortaya çıktığının altını çizen Uzm. Dr. Çil, “Vücuttaki ateş bazen 39 derecenin üzerine çıkabilir. Bu dönemde çocuklar için asıl tehlikeli olan ishal ve kusmadır. İshal ile birlikte kusma, vücutta ciddi oranda sıvı kaybına yol açmaktadır. Bu nedenle ailelerin çocuklarındaki ishal ve kusmanın şiddetine dikkat etmesi çok önemlidir” diye konuştu.
BULANTI VE KUSMA GÖRÜLEBİLİR
Klinik bir bulgu olan ishale sıklıkla eşlik eden diğer bulguların da olduğunu vurgulayan Uzm. Dr. Çil, “İshalde bulantı, kusma, karın ağrısı, ateş yüksekliği, iştahsızlık, halsizlik olduğu özellikle bebeklerde emmede, hareketlerde azalma, sürekli uyuklama hali görülebilir” dedi.
BESLENMEYE ÖNEM VERİLMELİ
Akut gastroenteritlerin çoğunun kendiliğinden düzeldiğine değinen Uzm. Dr. Çil, uygulanabilecek tedavi yöntemlerini şöyle anlattı:
“Tedavi genellikle belirtilere yönelik uygulanmaktadır. İlaçlar doktorun önerdiği şekilde kullanılmalıdır. İshal kesici ilaçlar kullanılmamalıdır. İshal sürecinde iştahsızlık sıktır. İshal belirtileri olan çocuklara sık aralıklarla yemek verilmelidir. Anne sütü alan bebeklerde emzirme devam ettirilmelidir. Büyük çocukları ise alışık oldukları sıvı besinlerle beslemeye devam edilmelidir. Yoğurt, ayran gibi içecekler, besin değeri yüksek olan yağsız et, katı yumurta gibi besinler tercih edilmelidir. İshal durana kadar liften zengin besinler (fazla posa bırakan çiğ sebze ve meyveler) bağırsak hareketlerini artırdığı için önerilmemektedir. Yağ emilimi bozulmamış olmasına rağmen, çok yağlı besinlere de bağırsaklardan geçişi hızlandırdıkları için birkaç gün ara verilmelidir.”
HİJYEN KURALLARI İHMAL EDİLMEMELİ
İshalden korunmak için neler yapabileceğimize dikkat çeken Uzm. Dr. Çil, şu önerilerde bulundu:
“Eller sık sık ve uygun şekilde yıkanmalıdır (30 saniye süre ile sabun kullanarak yıkanmalı, tırnak içleri, parmak araları ve el bileklerini de içermeli). Bebeklerde alt bezi değişimi dikkatle yapılmalı ve sonrasında eller yıkanmalıdır. Temizliğinden emin olunmayan veya kaynağı bilinmeyen sular tüketilmemelidir. Çiğ yenen gıdalar dikkatlice yıkanmalıdır. İshali toparlayana kadar çocuğun okula gitmemesi, diğer çocuklara yayılmasını önlemeye yardımcı olacaktır.”
BU BELİRTİLER VARSA MUTLAKA HEKİME BAŞVURUN
İshalde aşağıdaki durumlarda uzman hekime başvurulması gerektiğini vurgulayan Uzm. Dr. Çil, belirtileri şöyle sıraladı:
• Kanlı ishali varsa,
• 1 yaşından küçük ve birkaç saat içinde herhangi bir şey yemedi veya içmediyse,
• Şiddetli karın ağrısı varsa,
• Çok halsizse, sürekli uyku hali veya huy değişikliği varsa,
• Sıvı kaybı bulguları varsa (ağzı kuruysa, ağladığında gözyaşı yoksa veya bebeklerde 4-6 saat, daha büyük çocuklarda ise 6-8 saat boyunca idrar yapmadıysa,
• Yüksek ateşi varsa,
• İshal 10 günden uzun sürdüyse doktorunuza başvurmanız gerekir.
Kaynak: Diyarbakır Söz