Türk bilim insanları, hastalara gereksiz test yapılmasını önleyecek, test sonuçlarını hızla değerlendirerek anormal sonuçları kısa sürede doktora ulaştıracak, tedavi sırasında hastada görülebilecek yan etkileri klinik belirtilerden önce fark edecek yapay zekalı sistem geliştirdi.
Dokuz Eylül Üniversitesinde (DEÜ) Tıbbi Biyokimya ve Bilgisayar Mühendisliği bölümlerinde görevli bilim insanlarının doktora öğrencilerinin katkılarıyla yaptığı çalışma, hastanın teşhis ve tedavisinde başarıyı artırmayı, doktorların iş yükünü hafifletmeyi amaçlıyor.
Yazılımın tıbbi danışmanı DEÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Rıza Şişman, AA muhabirine yaptığı açıklamada, çalışmalara yapay zekalı laboratuvar bilgi ve kalite yönetim sistemi yaparak başladıklarını belirtti.
Laboratuvar test sonuçlarının hastanın tanı ve tedavisinde çok önemli kanıtlar olduğuna dikkati çeken Prof. Dr. Şişman, bu kadar önemli bir parametrelerin doğru ve güvenli şekilde işlenmesi gerektiğini söyledi.
- Uygun testi sistem öneriyor
Prof. Dr. Şişman, yapay zeka sistemi hakkında şu bilgileri verdi:
"Klasik laboratuvar bilgi yönetim sistemlerinden farkı, yapay zekayı ön plana çıkarması. Sistemdeki test kataloğu, doktorların kısa sürede doğru testleri seçmesini, daha önce yapılan testlerin tekrarlanmamasını sağlıyor. Sık tercih edilen testlere erişim daha kolay. Hastanın tanılarına göre hangi testlerin uygun olduğunu düşünerek doktorun önüne çıkarıyor. Test sonuçları da sistem tarafından hızlıca onaylanıyor, böylece doktorun özellikle anormal sonuçları kısa sürede görme ve müdahale etme imkanı oluyor."
Yazılımın bazı hastanelerde test amaçlı kullanılmaya başlandığını aktaran Prof. Dr. Şişman, "ABD'de yapılan çalışmalarda hekimlerin istediği testlerin yüzde 70'inin gereksiz olduğu ortaya konulmuş. Sebeplerinden birisi de uygun bir veri sisteminin olmayışı. Bizim laboratuvar bilgi yönetim sistemimiz bunun önüne geçiyor. Gereksiz, daha önce yapılmış test istemleri engellenerek ekonomiye katkı sağlıyor. Hasta da gereksiz testlerle zaman, para kaybetmiyor, yanlış sonuçlar nedeniyle radyolojiye yönlendirilmiyor, operasyona girmiyor." ifadelerini kullandı.
- Ses ve hareket komutlu muayene kaydı
DEÜ Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Süleyman Sevinç de çalışmalarının laboratuvar boyutunun yanı sıra muayene ve tedavi sürecini de kapsadığını anlattı.
Geliştirdikleri yazılımla hekimlerin muayene notlarını bilgisayara ses ve hareket komutlarıyla kaydedebildiğini ifade eden Prof. Dr. Sevinç, "Hekim hastasının öyküsü alırken ve onu muayene ettikten sonra bilgisayara klavye ve fare yardımıyla bu bilgileri girmek durumunda. Bu bilgiler bazen eksik, bazen yanlış girilebiliyor. Biz sesli ve görüntülü komutla buna engel olmak istedik. Sistemin aynı zamanda hekimin muayene davranışlarını izleyip onu veriye çevirebilmesinin test çalışmaları da sürüyor." diye konuştu.
Prof. Dr. Sevinç, tedavinin takibinde de yapay zekadan faydalandıklarını belirterek, şöyle devam etti:
"Hekimler bir ilaç verdiklerinde bunun etkilerini gözlemler, 'istediği yönde istendiği kadar etki yapıyor mu, yan etkilere sebep oluyor mu' diye. Sistemimiz doktorun daha görsel olarak izleyebileceği klinik belirti olmadan hastanın laboratuvar verileri ve klinik verilerini analiz ediyor, işin gidişatını tahmin edebiliyor."
Sistemin muayene ve tedavi sürecine ilişkin bölümlerinin test aşamasında olduğunu, bu yöntemler için patent başvurusu yaptıklarını ifade eden Prof. Dr. Sevinç, hastanelerde ekstra bir donanımsal maliyet getirmeden kullanılabileceğini söyledi.
Kaynak: Diyarbakır Söz