Erdoğan basın toplantısında şöyle konuştu:
“İkili görüşmemizde ilişkilerimizin genel bir değerlendirmesinde bulunduk. Zambiya bağımsızlığını kazandığı günden bu yana demokratik kurumları, barış ve istikrar ortamı, kalkınma hamleleri ve önemli potansiyeli ile Afrika ülkeleri için de model ülke olmayı sürdürmektedir. Devletin diareyetli liderliğinin bu başarıda önemli bir payı var. Zambiya’yı ikili ilişkilerimizi çeşitlendirip geliştirebileceğimiz dost bir ülke, siyasi ve ekonomik bir ortam olarak görüyoruz. Siyasi, askeri, ekonomik, ticari, kültürel her türlü alanda işbirliğimizi ilerletmeye hazır ve kararlıyız. Tabi bugün çok hızlı bir başlangıç yapıyoruz. Bugün imzlayacağımız anlaşmalara farklı bir önem atfediyorum. Farklı alanlarda 12 anlaşma imzalayacağız. Bu ilişkilerimizin özellikle inşa edileceği ahdi altyapıyı kuvvetlendirmek için önemli bir göstergedir.
“Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Zambiya dostluk grubumuz bulunmaktadır. Dostluk grubunun da yeni üyelerini en kısa zamanda belirleyeceğiz. Zambiya Ulusal Meclisi’nde de bir dostluk grubunun oluşturulmasını özellkle bekliyoruz. Böylece parlamentolar arası ilişkilerimizi düzenli ve sağlam bir çerçevede ilerletebiliriz. Yaklaşık olarak 17 milyon sizlerin nüfusu var, 81 milyon da bizim nüfusumuz var. Her iki ülke toplamda 98 milyon bir nüfusa sahibiz. Bu önemli bir potansiyeli oluşturuyor. Yüzölçümlerimiz birbirine oldukça yakın. 752753 bin kilometre kare sizlerin yüzölçümü, 780 bin kilometre kare de bizim yüzölçümümüz. Bu alanlarda bizler müşterek olarak çok şeyler yapabiliriz. Ticari ve ekonomik ilişkileri, ülkelerimizin potansiyeli göz önüne alındığında en fazla gelişimi oluşturmaktadır. Türk firmaları elektrik santrali, baraj, altyapı, yol, konut gibi büyük müteahhitlik işlerinde uluslararası seviyede tecrübe ve prestij sahibidir. Zambiya’da açılacak ihalelere katılarak başarılı olacaklarına ve bu işlerdeki standartları yükselteceklerine, katkıda bulunacaklarına eminim. Ekonomik alandaki deneyimlerimizi karşılıklı çıkarlara hizmet edecek projeler çerçevesinde sizlerle paylaşmaya hazırız. Aramızda 2017 yılında gerçekleşen ticaret hacmine baktığımız zaman, bu 22 milyon dolar. Ticari ilişkilerimize ivme kazandırmak adına çabalarımızı sürdürmeliyiz.
“İş adamlarımızla iş adamlarınızın bugün bir toplantısı olacak. Bugüne kadar hiç yapılmamış olan karma ekonomik komisyon toplantısının bir an önce düzenlenmesini arzu ediyoruz. İş konseyinin ilk toplantısının geçtiğimiz Haziran ayı sonunda gerçekleştirildiğini öğrendim. Fakat bunu düzenli bir şekilde devamında büyük faydalar görüyorum. Ayrıca 7. Ulusal Kalkınma Planınız kapsamında öncelik verdiğiniz tarım, enerji, turizm, imalat ve sağlık alanlarında sizlerle işbirliğimizi ilerletebiliriz. Bu konuda hepsinde beraber hareket etmeye varız. Zambiya’nın ekonomik hayatını çeşitlendirme hedefine küçük ve orta ölçekli işletmeler alanındaki tecrübelerimizle katkıda bulunabileceğimize inanıyorum. Turizm sektörü Türkiye’de çok çok ileridir. Şu anda THY Yönetim Kurulu Başkanı da buradaki, kendisiyle de görüştüm, Aralık başı gibi buraya uçuşları başlatmaya hazır olabileceklerini söyledi. Özellikle burası bir hub haline gelebilir. Tabi bunun olması özellikle Zambiya’nın turizmde bir patlama yapmasını da getirir. Başta Victoria Şelaleleri olmak üzere sizin de önemli turizm potansiyeliniz var. Bu konuda tecrübe paylaşımında bulunabilirz.
“Her ikisi de tarım ülkesi olan Türkiye ve Zambiya’nın bu alanda işbirliği potansiyeli yüksektir. Biz tarımda aslında tarım endüstrisini de geliştirmiş bir ülkeyiz. Bu konudaki birikimimizi Zambiya’yla paylaşmakta çok kararlı adımlar atabiliriz. Bu arada en kısa zamanda çifte vergilendirilmenin önlenmesi anlaşmasının müzakerelerini de tamamlamalıyız. Enerji alanında birebir görüşmemizde de konuştuğum gibi burada büyük bir açığınız olduğunu biliyorum. Ama bu geçiş döneminde sizlerle bir adımın atılması da mümkün. Bu ilk etapta doğalgaz çevirim santraliyle olabilir ama tabi ideal olan şüphesiz ki hidroelektrik santrallerin yapılmasıdır. Solar enerji önemli. Bunun yanında rüzgar enerjisi santrallerinin olması önem arz ediyor. Bunları çoğaltmak mümkün, mesela barajlar noktasında sıkıntınız var biliyorum. Barajlar inşa etmek suretinde gerek kullanımda gerek enerji üretiminde önemli adımlar atılabilir.
“Askeri ve güvenlik işbirliğine gelince ülkelerimiz arasında ilk askeri diyalog toplantısı Mayıs 2017’de düzenlenmiştir. Askeri makamlar arasında bu temasların devamında yarar bulunmaktadır. Bu çerçevede 30 Nisan 3 Mayıs 2019’da İstanbul’da düzenlemeyi düşündüğümüz, dünyanın önemli sanayi fuarları arasında yer alan IDEF 2019 Uluslararası Savunma Sanayi Fuarı’na Zambiya’nın katılımından memnuniyet duyarız. Ülkemiz savunma sanayi alanında büyük gelişme göstermiş ve dünyanın sayılı ülkeleri arasına girmiştir. Zambiya’nın savunma sanayi ihtiyaçlarının karşılanmasında işbirliği yapabiliriz. Bunlar için askeri çerçeve ve savunma sanayi anlaşmalarını süratle neticelendirmeye gayret etmeliyiz. Zaten milli savunma bakanlarımızın bugün imzalayacağı iki anlaşma var. Diğer taraftan içişleri bakanınınz da bir anlaşma imzalayacak. Emniyet teşkilatlarımız arasındaki yakın işbirliği memnuniyet vericidir. Bunun için büyükelçiliğimiz nezdinde içişleri müşavirliği kadrosu açtık. Müşavirimizin en kısa zamanda göreve başlamasını arzuluyoruz.
“Çok çok önemsediğim bir konu var, 1992 yılından bu yana 136 Zambiyalı Türkiye burslarından faydalanmıştır. Havalimanında bir erkek bir kız olmak üzere Türkiye’de okuyup dönmüş olan iki gencimizi gördüm. 20182019 akademik dönemi için 12 Zambiyalı öğrenciye burs verdik. Bu sayıları arttırabiliriz. Halen ülkemizde bu program altında eğitimlerine devam eden öğrencilerin sayısı 60’ı geçmştir. Kendi imkanları ve üniversitelerin verdiğii burslar kapsamında ülkemizde okuyan Zambiyalı gençlerin sayısı 100ü geçmiştir. Burs verdiğmiz alanların Zambiya’nın kalkınma gündemi açısında öncelik taşıyan alanlarla uyumlu olmasına özen gösteriyoruz.
“Burada bir ricam şu olacak, büyükelçiliğimizin yerleşimi için bina satın almakla birlikte, Türk mimarisini yansıtan büyükelçilik binalarımızı inşa edebileceğimiz, şehrin merkezi ve güzel bir semtinde uygun bir arazinin tarafımıza tahsisinden memnuniyet duyacağız. Karşılıklılık ilkesi temelinde Ankara İncek diplomatik sitede uygun bir arsayı da büyükelçiliğiniz inşası için teşhis etmeye hazırız.”
Kaynak: Diyarbakır Söz
