Cumhurbaşkanı Gül'ün onayladığı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu'na göre taraflar, dava açılmadan önce veya dava sırasında arabulucuya başvurabilecek.
Yasa, yabancılık unsuru taşıyanlar da dahil olmak üzere ancak tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri iş veya işlemlerden doğan özel hukuk uyuşmazlıklarında uygulanacak.
Arabulucular, Adalet Bakanlığı'nca düzenlenen arabulucular siciline kaydedilmiş gerçek kişiler olacak.
Taraflar arabulucuya başvurma, süreci devam ettirme, sonuçlandırma veya bu süreçten vazgeçmede serbest olacak; arabulucuya başvururken ve tüm süreç boyunca eşit haklara sahip olacak.
Arabulucu, taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça, arabuluculuk faaliyeti çerçevesinde kendisine sunulan veya elde ettiği bilgi, belge ve tuttuğu kayıtları gizli tutacak. Taraflar da gizliliğe uyacak.
Arabulucuların hak ve yükümlülükleri
Sicile kayıtlı olan arabulucular, bu unvanını ve bunun sağladığı yetkileri kullanabilecek; faaliyet sırasında da bu unvanını belirtecek.
Arabulucu, yaptığı faaliyet karşılığında ücret ve masraf isteyebilecek, ayrıca avans da talep edebilecek. Arabulucunun ücreti, masraf taraflarca eşit olarak karşılanacak.
Arabulucu, tarafların her biriyle ayrı ayrı veya birlikte görüşebilecek.
Taraflar dava açılmadan önce veya davanın görülmesi sırasında arabulucuya başvurma konusunda anlaşabilecek.
Arabulucunun seçilmesi ve faaliyeti
Başkaca bir usul kararlaştırılmamışsa arabulucu veya arabulucular, taraflarca seçilecek. Arabulucu, seçildikten sonra tarafları en kısa sürede toplantıya davet edecek. Taraflar, arabuluculuk usulünü serbestçe kararlaştırabilecek. Taraflarca kararlaştırılmamışsa arabulucu; uyuşmazlığın niteliğini, tarafların isteklerini ve uyuşmazlığın hızlı bir şekilde çözümlenmesi için gereken usulleri göz önüne alarak arabuluculuk faaliyetini yürütecek.
Niteliği gereği yargısal bir yetkinin kullanımı olarak sadece hakim tarafından yapılabilecek işlemler arabulucu tarafından yapılamayacak.
Dava açıldıktan sonra tarafların birlikte arabulucuya başvuracaklarını beyan etmeleri halinde, yargılama mahkemece 3 ay süre ile ertelenecek.
Arabuluculuk sürecinin başlaması ve sürelere etkisi
Arabuluculuk süreci; dava açılmadan önce arabulucuya başvuru halinde, tarafların ilk toplantıya davet edilmeleri ve taraflarla arabulucu arasında sürecin devam ettirilmesi konusunda anlaşmaya varılıp, bu durumun bir tutanakla belgelendirildiği tarihten itibaren işlemeye başlayacak.
Dava açılmasından sonra arabulucuya başvuru halinde ise bu süreç, mahkemenin tarafları arabuluculuğa davetinin taraflarca kabul edilmesi veya tarafların arabulucuya başvurma konusunda anlaşmaya vardıklarını duruşma dışında mahkemeye yazılı olarak beyan ettikleri ya da duruşmada bu beyanlarının tutanağa geçirildiği tarihten itibaren işleyecek.
Arabuluculuk sürecinin başlamasından sona ermesine kadar geçirilen süre, zaman aşımı ve hak düşürücü sürelerin hesaplanmasında dikkate alınmayacak.
Tarafların anlaşmaya varması, taraflara danışıldıktan sonra arabuluculuk için daha fazla çaba sarf edilmesinin gereksiz olduğunun arabulucu tarafından tespit edilmesi, taraflardan birinin karşı tarafa veya arabulucuya, arabuluculuk faaliyetinden çekildiğini bildirmesi, tarafların anlaşarak arabuluculuk faaliyetini sona erdirmesi durumunda arabuluculuk faaliyeti sona erecek.
Arabuluculuk faaliyeti sonunda tarafların anlaştıkları, anlaşamadıkları veya arabuluculuk faaliyetinin nasıl sonuçlandığı, bir tutanak ile belgelendirilecek.
Tarafların anlaşması
Arabuluculuk faaliyeti sonucunda varılan anlaşmanın kapsamı taraflarca belirlenecek, anlaşma belgesi düzenlenmesi halinde belge taraflar ve arabulucu tarafından imzalanacak.
Taraflar, arabuluculuk sürecinin sonunda bir anlaşmaya varırlarsa anlaşmayı icra mahkemesine ibraz edip icra edilebilirliğine ilişkin bir şerh verilmesini talep edebilecek. Bu şerhi içeren anlaşma, ilam niteliğinde belge sayılacak.
İcra edilebilirlik şerhinin verilmesi, çekişmesiz yargı işi sayılacak, buna ilişkin inceleme dosya üzerinden de yapılabilecek. Ancak arabuluculuğa elverişli olan aile hukukuna ilişkin uyuşmazlıklarda inceleme, duruşmalı olarak yapılacak.
Kimler arabulucu olabilecek?
Mesleğinde en az 5 yıllık kıdeme sahip hukuk fakültesi mezunu olanlar, kasten işlenmiş bir suçtan mahkum olmayanlar, arabuluculuk eğitimi tamamlayanlar, Adalet Bakanlığı'nca yapılacak yazılı ve uygulamalı sınavda başarılı olanlar arabulucu olabilecek.
Arabuluculuk eğitimi, hukuk fakülteleri, Türkiye Barolar Birliği ve Türkiye Adalet Akademisi tarafından verilecek.
Gizlilik hükümlerine aykırı hareket ederek bir kişinin hukuken korunan menfaatinin zarar görmesine neden olan arabulucu 6 aya kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak.
Kuruluş ve teşkilatlanma 2 ay içinde tamamlanacak. Yasa bir yıl sonra yürürlüğe girecek.
Turist Rehberliği Kanunu
Turist Rehberliği Meslek Kanunu, turist rehberliği mesleğine kabule, mesleğin icrasına ve turist rehberliği meslek kuruluşlarının kuruluş ve işleyişine ilişkin usul ve esasları düzenliyor.
Üniversitelerin turist rehberliği bölümlerinin önlisans, lisans veya yüksek lisans programlarından mezun olmak veya üniversitelerin turist rehberliği bölümü dışındaki diğer bölümlerinden en az lisans düzeyinde mezun olduktan sonra, belirlenen dillerde ve gerektiği halde belirlenen bölgelerde ülkesel ve bölgesel turist rehberliği sertifika programını başarıyla tamamlayanlar rehber olabilecek.
Mesleğe kabul başvurusu, Kültür ve Turizm Bakanlığı'na yapılacak. Bakanlık 30 gün içinde gerekli incelemeleri yapacak ve başvuruyu kabul ettiği takdirde ruhsatnameyi düzenleyecek. Rehberlerin, turist rehberleri odalarından birine üye olmaları zorunlu olacak.
Aktif turist rehberi olabilmek için bir yıl süreyle geçerli olan çalışma kartının alınması gerekecek. Aralıksız sekiz yıl süreyle pasif turist rehberi olarak kalanların aktif turist rehberi olabilmeleri için, Bakanlık tarafından yapılan sınava katılarak başarılı olmaları gerekecek.
Turist rehberleri, mesleğe ilişkin nitelik ve özelliklerini göstermek üzere reklam ve tanıtım yapabilecek.
Disiplin cezaları
Mesleğini kanun hükümlerine uygun yapmayan ve meslek kuralları ile etik ilkelerine uymayan turist rehberleri hakkında disiplin cezaları uygulanacak.
Haklı veya zorunlu bir neden olmaksızın turun süre ve güzergahının değiştirilmesi, yetkililerce yapılan denetimlerde bilgi vermekten kaçınılması, gerçeğin gizlenmesi, yalan veya eksik bilgi verilmesi, turist gruplarına veya turistik kuruluşlara kasıtlı olarak zarar verilmesi, mesleğin çalışma kartı alınmadan veya çalışma kartında belirtilen dil veya diller dışında icra edilmesi, bölgesel turist rehberlerinin, bölgesi dışında turist rehberliği faaliyetinde bulunması, aynı yıl iki kez kınama cezası alınması durumunda rehber geçici meslekten men cezası alabilecek.
Ülke yararına ve milli onura aykırı hareket, söz ve davranışlarda bulunulması, seyahat acentesi niteliğinde faaliyetlerde bulunulması, iki kez seyahat acenteliği niteliğinde faaliyette bulunulması, turist rehberi unvanı, ruhsatname veya çalışma kartı kullanılarak suç işlendiğinin veya işlenmesine yardım edildiğinin mahkeme kararıyla tespit edilmesi, mesleğe ilişkin iş ve işlemlerde sahte belge kullanılması veya yalan beyanda bulunulması, meslekten geçici men cezası uygulanan ilk fiilin işlendiği tarihten itibaren beş yıl içinde toplamı iki yılı aşacak şekilde meslekten geçici men cezası gerektiren fiillerin işlenmesi, çalışma kartı almadan turist rehberliği hizmeti sunulduğunun iki kez tespit edilmesi durumunda meslekten çıkarma cezası verilecek.
Turist rehberleri taban ücret tarifesi, Bakanlık tarafından belirlenecek. Taban ücret tarifesinde belirlenen ücretin altında turist rehberliği hizmeti sunulamayacak.
Ruhsatname sahibi olmadan turist rehberliği hizmeti sunanlar bu fiilin tekrarı halinde mesleğe kabul edilmeyecek.
Odalar ve birlikler kurulacak
Sınırları içinde en az 150 turist rehberinin yerleşim yerinin bulunduğu her ilde, o ilde kayıtlı toplam turist rehberi sayısının en az yüzde 33'nün valiliğe başvurusu üzerine, tüzel kişiliğe sahip ve kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olan odalar kurulabilecek.
Birlikler, Türkiye genelinde kayıtlı toplam meslek mensubu sayısının yüzde 33'üne sahip odaların Bakanlığa yapacakları başvuru üzerine oluşturulabilecek. Bakanlık, meslek kuruluşlarının her türlü iş, işlem, faaliyet ve hesaplarını denetleyebilecek.
Bölgesel rehberlik kimlik kartına sahip olan rehberler, ilgili odaya kuruluş tarihinden itibaren 6 ay içinde kaydolmak şartıyla, sadece rehberlik kimlik kartında belirtilen bölgede faaliyet gösterebilecek.
Ülkesel veya bölgesel rehberlik kimlik kartına sahip iken, vize yükümlülüğünü yerine getirmemesi, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışmaları ya da ilgili mevzuatları gereği başka iş ve hizmet yasağı nedeniyle meslekten men edilenler, meslekten çıkarılanlar veya rehberlik kimlik kartı iptal edilenler, bir yıl içinde başvurmaları, öngörülen koşulları taşımaları ve sınavda başarılı olmaları kaydıyla mesleğe kabul edilecek. Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunu'na göre kurulmuş olan rehberlik meslek kuruluşları, düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle rehber odası niteliğini kazanacak.
AA
Kaynak: Diyarbakır Söz
