Yüksek Seçim Kurulunun (YSK), Belediye Kanunu'na göre yapılacak halkoylamalarının genel esaslarını, il ve ilçe seçim kurullarının görev ve yetkilerini, sandık kurullarının oluşturulmasını, bu kurulların kararlarına itiraz ve şikayetlerin usul ve esaslarını düzenleyen genelgenin kabulüne ilişkin kararı Resmi Gazete'de yayımlandı.
Kararda, 16 Mart 2020'de yürürlüğe giren "Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" ve muhtelif tarihlerde seçim kanunlarında değişiklikler yapıldığı belirtildi.
Belediye Kanunu'nda öngörülen halkoylamasının sağlıklı ve düzenli yürütmesi, sonuçlandırılması ve yurt genelinde uygulama birliğinin sağlanması amacıyla düzenlenen ve 5 Nisan 2008'de yürürlüğe giren "Halkoylamasında (Plebisitte) Seçmenlerin Oylarına Başvurma Usul ve Esaslarına İlişkin Genelge"ye bu değişikliklerin işlenmesi gerektiği kaydedilen kararda, YSK'nın bu doğrultuda oluşturduğu komisyonun çalışmasını tamamladığı bildirildi.
Kararda, 5 Nisan 2008'de yayımlanan genelgenin yürürlükten kaldırıldığı ve komisyonca önerilen genelge taslağının kabul edildiği belirtildi.
- Yeni genelge
Güncellenen genelge, kararın eki olarak Resmi Gazete'de yayımlandı.
"5393 Sayılı Kanuna Göre Yapılacak Halkoylamasında Seçmenlerin Oylarına Başvurma Usul ve Esaslarına İlişkin Genelge", Belediye Kanunu'nun "belediyelerin kuruluşuna" ilişkin 4'üncü ve belde, köy veya bunların bazı kısımlarının bir başka beldeye katılmalarına ilişkin 8'inci maddesine göre yapılacak birleşme ve katılmalarda seçmen oylarına başvurulmasında uyulacak usul ve esasları belirliyor.
Buna göre, halkoylaması 4'üncü madde uyarınca belediye kurma koşulları oluşan bir veya birden fazla köyün ihtiyar meclisinin kararı, seçmenlerin en az yarısından bir fazlasının mahallin en büyük mülki idare amirine yazılı başvurusu veya valinin kendiliğinden gerek görmesi durumunda; 8'inci madde uyarınca da belde veya köyün meskun sahasının, komşu beldenin meskun sahasıyla birleşmesi veya aralarındaki mesafenin 5 bin metrenin altına düşmesi ve buralardaki seçmenlerin yarısından bir fazlasının komşu beldeye katılmak için başvurması durumunda yapılacak.
Bu, vali tarafından ilçe seçim kuruluna bildirilecek. Halkoylaması, söz konusu yerlerin bağlı bulunduğu ilçe seçim kurullarının denetiminde ve gözetiminde yapılacak.
Valiliğin yazılı bildirimi üzerine ilçe seçim kurulu 15 gün içinde halkoylamasını gerçekleştirecek. Oy verme günü, valinin bildirimini izleyen 15 gün içindeki son pazar günü olacak.
Valinin bildiriminden itibaren katılımın sağlanması için halkoylaması yöre halkına mahalli imkanlarla ilan edilecek.
Halkoylaması; serbest, eşit, gizli, tek dereceli, genel oy, açık sayım ve döküm esaslarına göre yapılacak.
Halkoylamasının yapılmasına karar verilmesinden sonra ilçe seçim kurulu, halkoylamasının yapılacağı yerleşim yerlerine ait olan ve seçim bölgesinde en son kullanılan muhtarlık bölgesi askı listelerini, belirleyeceği süreler içinde askıya çıkaracak ve kesinleştirecek. Halkoylaması, kesinleşen bu listelerle yapılacak.
Muhtarlık bölgesi askı listelerinin güncelleştirilmesinden sonra sandık seçmen listeleri her bir sandıkta 500 seçmeni aşmayacak şekilde oluşturulacak.
- Sandık kurullarının oluşturulması
Sandık kurulları, ilçedeki kamu görevlileri arasından ilçe seçim kurulu başkanınca belirlenecek bir başkan, bir asıl ve bir yedek memur üye ile ilçede teşkilatı bulunan ve son milletvekili genel seçiminde en çok oy almış siyasi partilerin bildireceği 5'er asıl ve yedek üyeden oluşacak.
Bu kurullar, halkoylamasının düzenli yürütülmesi için tedbirleri alacak, oy verme işlemlerini yürütecek, oy pusulalarını sayacak, sonuçları tutanağa geçirecek ve bunları ilçe seçim kuruluna teslim edecek.
YSK başka bir süre belirlememiş ise saat 08.00'den 17.00'ye kadar oy kullanılacak.
Halkoylamasında üzerinde "EVET" ve "HAYIR" yazıları bulunan ve renkleri YSK tarafından belirlenen oy pusulaları ile filigranlı kağıttan üretilmiş ve üzerinde Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu amblemi bulunan oy zarfları kullanılacak.
Genelgede, sandık kurullarının görev ve yetkileri, toplanma zamanı ve yapacakları işler, sandık çevresinde düzenin sağlanması, oyların sayım ve dökümü, geçersiz oylar, sandık sonuç tutanağının düzenlenmesi ve ilanı, sayım torbalarının ilçe seçim kuruluna teslimi, bu süreçlere ilişkin şikayet ve itirazlar, bunların karara bağlanması, halkoylamasının yenilenmesi ve genelgede belirtilen işleri yapacaklara ödenecek ücretlere de yer verildi.
Kaynak: Diyarbakır Söz