UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alan ve yaklaşık 5 bin yıllık tarihi ile dünyanın sayılı yapıları arasında yer alan Diyarbakır surlarının taşlarına hırsızlar dadandı. 5 kilometrelik uzunluğu ve 12 metrelik yüksekliği ile görenleri kendine hayran bırakan yapının taşlarının hırsızlar tarafından yerinden sökülerek satıldığı iddiası, vatandaşların tepkisine neden oldu. Diyarbakır Valiliği, yıkık tarihi yapılardan taş çalındığı iddiası üzerine çalışma başlattı.
5 BİN YILLIK TARİHİ ÇALIYORLAR
Tarihi ile dünyanın ve Türkiye'nin sayılı kentleri arasında gösterilen Diyarbakır'ın simgelerinden olan ve 5 kilometrelik uzunluğu, yaklaşık 12 metrelik yüksekliği 4 yöne açılan kapıları ile dünyanın sayılı eserleri arasında yer alan surların taşları, son günlerde hırsızların hedefi oldu. UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi'ne alınan ve listeye alındığı andan itibaren herhangi bir çalışmanın yapılmasına izin verilmeyen surlara dadanan hırsızlar, vatandaşların tepkisine neden oldu.
"MEZARLIKLARDA BİLE SURLARIN TAŞLARI VAR"
Diyarbakır Kültür, Turizm ve Musiki Derneği (DİKTUM-DER) Yönetim Kurulu Başkanı Kenan Aksu, yaklaşık 5 bin yıllık tarihi geçmişi olan ve bu kadar badireler atlatmasına rağmen dimdik ayakta kalan surların, bu hale düşmesinin acı verici olduğunu söyledi. Aksu, "Dünyada eşi benzeri bulunmayan, Çin Seddi’nden sonra uzunluk açısından ikinci, yükseklik ve genişlik açısından birinci olan bir yapıdan bahsediyoruz. Bu dünyanın malıdır ve dünyada eşi benzeri olamayan bir eserdir. 5 bin seneye yakındır ayakta dimdik duran surlarımız maalesef bakımsız ve sahipsiz. Yani bu surların taşının çalınması meselesi değil. Zaten yıkılıyor, bunların onarımı yapılması lazım. Koruma altına alınan surların hali buysa, vah halimize derim. Yani böyle bir eser dünyada yok. Avrupa da bir taşı alıyorlar etrafını çeviriyorlar binlerce turist geliyor. Bizde her tarafımız tarih, her tarafımız değer. Surlar başlı başına bir marka. Maalesef sahibi yok, koruması yok. Bunların sürekli bir şekilde surların taşlarının düşmesi, yıkılması veya söylenen iddiaya göre orada burada kullanılması, mezarlıkta bile surların taşı var. Veya surların dibindeki gecekondularda surların taşları görünüyor. Bunların sen yaptın ben seni yakalayayım meselesi değil. Mesele, bu surların kontrol altına alınması lazım. Sürekli olarak surların korunması lazım. Yıkılan yerlerin yapılması lazım. Geçen Valimiz açıklama yapmış, ‘Surların taşları çalınanlar yakaladık.’ Tamam da her zaman olacak bu. Buraların bir an önce koruma altına alınması lazım" dedi.
"KURUMLAR ARASINDA KOPUKLUK VAR"
Surların korunması için turizm zabıtasının kurulması gerektiğini kaydeden Kenan Aksu, "Bakın surların içerisinde, surların diğer tarafları çöplük, pislik. İçerisinde uyuşturucu kullanılıyor. Bu surlarda devamlı hareket halindeki turizm zabıtası ya da turizm polisi olması lazım. Devletin, kurumlarının bir kopukluğu var. Kim bundan sorumlu o da belli değil. Günü birlik tedbirlerle bu iş olmaz. Sur dünya malıdır. İnanın Diyarbakır bir tarih hazinesidir. Sur'un içi Diyarbakır’ı besler, Güneydoğu'yu besler. Surun içindeki camilere, hanlara, hamamlara sahip çıkılırsa Diyarbakır’da işsiz insan kalmaz. Bir Deve Hamamı var, bu kadar önemli bir eser var orada biz gidiyoruz bakıyoruz her taraf yıkık. Buralara bir el atılması lazım. Bir Borsa Hanı var, orası da yıkılmaya yüz tutmuş. Kurumlar arasında kopukluk var, bunların giderilmesi lazım" dedi.
DİYARBAKIR VALİLİĞİ İNCELEME BAŞLATTI
Vatandaştan gelen yoğun tepkiler üzerine Diyarbakır Valisi ve Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Hasan Basri Güzeloğlu'nun talimatıyla, İl Emniyet Müdürlüğü ve Büyükşehir Belediyesi Zabıta ekipleri operasyon başlattı.
Diyarbakır’ın merkez Sur ilçesi Alipaşa ve Lalebey Mahallesi'nde söz konusu taşların bulunduğu bilgisi üzerine mahalleye gelen polis ve zabıta ekipleri, sokaktaki taşları götürmek istedi. Mahalle sakinlerinin taşların götürülmesine izin vermemesi üzerine gerginlik yaşandı. Bazı mahalle sakinleri evlerinin damına çıkıp ellerine aldıkları benzin bidonları ile tehlike saçarken, bazı vatandaşlar ise ‘tarihi’ taşlarla polise saldırdı.
DAMLARA ÇIKIP TEHLİKE ATLAMAKLA TEHDİT ETTİLER
Tarihi taşların surlara ait olmadığını savunan mahalle sakinlerinden Emrah Ak, Alipaşa ve Lalebey mahallelerinde 4 yıl önce başlanan yıkım ve yenileme çalışmaları sırasında taşları para ile satın aldıklarını iddia ederek, taşları geri vermeyeceklerini söyledi. Ak ve beraberindekiler daha sonra ellerine aldıkları benzin bidonu ve taşlarla polisin kendilerine yaklaşmamasını aksi taktirde kendilerini yakacaklarını kaydetti.
POLİS MÜDÜRÜ AİLEYİ SAKİNLEŞTİRDİ
İkna çabalarının sonuçsuz kalması sonucu bölgeye çevik kuvvet ekibi sevk edildi. Polisin gelmesi ile birlikte mahalle sakinleri, ellerine aldıkları ‘tarihi’ taşları polis ekiplerine attı. Olayın yaşandığı Alipaşa Mahallesi’ne gelen polis müdürünün, aile ile görüşüp sorunun çözüleceğini iletmesinin ardından gerginlik sona erdi. Gerginliğin sona ermesinin ardından taşların taşınma işlemi başlatıldı.
VALİ GÜZELOĞLU AÇIKLAMA YAPTI
İl Valisi Hasan Basri Güzeloğlu, Diyarbakır surlarından taşların sökülüp satılmasıyla ilgili açıklama yaptı. Güzeloğlu, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde bulunan tarihi Sur yapılarını tahrip edenlerin gözaltına alındığını duyurdu. Kaç kişinin gözaltına alındığıyla ilgili bilgi vermeyen Güzeloğlu, “Unesco Dünya Kültür Mirası, Diyarbakır’ın kalbi ve insanlık tarihinin tanığı Sur’ları tahrip edenler emniyet birimlerimizce gözaltına alınmış ve haklarında adli tahkikat başlatılmıştır. Sur’lara zarar veren ve tahrip edenlere karşı kararlılıkla mücadele edilecektir” dedi.
Güzeloğlu, ayrıca surların bakımının yapılacağını da duyurdu. Güzeloğlu, “Valilik ve Büyükşehir Belediyemizce 13.5 milyon TL yatırım bedeli ile Surların ve Burçların bakım ve onarım ihalesine çıkıyoruz. Surların ışıklandırılmasını da projelendiriyoruz. 2020 ilk çeyreğinde inşallah ihalesine çıkacağız. Surlar, tarihin tanığı ve Diyarbakır’ın varlığıdır” şeklinde konuştu.
Kaynak: Diyarbakır Söz
