Mahkumlara denetimli serbestlik müjdesi mi verildi? Peki denetimli serbestlikten kimler hangi mahkumlar faydalanacak? Koşullu salıverilmesine 1 yıl kalan mahkûmların doğrudan denetimli serbestlikten yararlandırılması süresi 31 Aralık 2020’ye uzatılıyor
11 Nisan 2012’de, İnfaz Kanunu’na, “Denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezanın infazı” başlıklı bir madde eklendi. Bu maddeyle, bir anlamda ‘koşullu salıverilme’ 1 yıl öne çekildi ve ‘iyi halli’ hükümlünün 1 yıl erken tahliye olmasının önü açıldı. Ancak hükümlünün bu haktan yararlanabilmesi için en az 6 ay açık cezaevinde kalması ya da açık cezaevine ayrılma hakkını kazanmış olması ve bu çerçevede öngörülen süreyi kapalı ceza infaz kurumunda tamamlaması gerekiyordu. Bu şart, 31 Mart 2013’te yürürlüğe giren bir yasa ile 31 Aralık 2015’e kadar ertelendi. Böylece infaz hâkimliği, 6 ay açık cezaevinde kalma şartını aramaksızın, koşullu salıverilme tarihine 1 yıl ve daha az süre kalan ‘iyi halli’ hükümlülerin, koşullu salıverilme tarihine kadar olan hapis cezalarını denetimli serbestlik tedbiriyle çekmeleri yönünde karar verme yetkisine sahip oldu. 31 Aralık 2015’e sayılı günler kala, Adalet Bakanlığı harekete geçti. Bakanlık, Meclis Başkanlığı’na sunulan torba kanuna, bu sürenin uzatılması için madde ekledi. İnfaz Kanunu’nda değişiklik öngören düzenleme ile koşullu salıverilmesine 1 yıl kalan mahkûmların doğrudan denetimli serbestlikten yararlandırılması süresi 31 Aralık 2020’ye uzatılıyor.
CEZAEVLERİ RAHATLAYACAK
Bu sayede, ‘koşullu’ salıverilmelerine 1 yıl kalan binlerce mahkûma tahliye yolu açılacak. Düzenlemenin, halen 180 bin mahkûmun bulunduğu cezaevlerini rahatlatması bekleniyor. Bakanlık kaynakları, ayda 7 bine kadar mahkûmun, bu düzenleme kapsamında salıverilebileceğini belirtti. Düzenleme sayesinde, 18 ay süreli hapis cezasına mahkûm olanlar, doğrudan denetimli serbestlik tedbirinden yararlandırılacak.
DÜZENLEME NASIL İŞLEYECEK?
Herhangi bir suçtan dolayı 12 yıl hapis cezasına mahkûm olan bir kişi, İnfaz Kanunu uyarınca cezasının 3’te 2’sini (8 yıl) cezaevinde geçiriyor. Kalan 4 yıl ise koşullu salıverilme süresi olarak değerlendiriliyor. Hükümlü, cezaevinde geçireceği 8 yıllık sürenin son 1 yılını ise denetimli serbestlik kapsamında dışarıda geçiriyor. Bu uygulamadan yararlanmak için 6 ay açık cezaevinde kalınması koşulu aranıyordu. Yasa bu şartı ortadan kaldırıyor. Böylece, koşullu salıverilmesine 1 yıl kalan tüm mahkûmlar, doğrudan tahliye olabiliyor. Fevzi ÇAKIR / GAZETE HABERTÜRKYeni Denetimli Serbestlik Yasası ve Uygulama
1. Denetimli Serbestlik Nedir?Denetimli serbestlik, yasa tarafından belirlenen deneme süresinde, kişinin cezasının sosyal hayat içerisinde infazına olanak sağlayan bir ceza hukuku kurumudur. Suç işleyen kişi sosyal yaşam içerisinde denetimli serbestlik yoluyla gözlemlenmektedir. Denetimli serbestlik yasası, kişinin ailesiyla bağlarını sürdürebilmesi ve dış dünyayayla uyum sağlayabilmesi gerekçesiyle çıkartılmış bir yasadır. Hükümlü cezasını cezaevinde infaz ederken koşullu salıverilmesine belli bir süre kalınca tahliye edilerek dışarda sosyal hayat içerisinde denetim altında tutulmaktadır. Denetimli serbestlik uygulaması birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. Bu yazımızda 5275 sayılı Ceza İnfaz Kanunu’nun 105/A maddesi gereği getirilen denetimli serbestlik uygulamasından bahsedeceğiz.
2. Denetimli Serbestlik Yasası
Denetimli serbestlik yasası olarak bilinen yasa, esasen 5275 sayılı Ceza İnfaz Kanunu’nun 105/A maddesiyle getirilen düzenlemeleri ifade etmektedir. Bu yasaya denetimli serbestlik yasası denilmesinin sebebi 5275 sayılı Ceza İnfaz Kanunu’na yapılan bir ilaveyle birçok kişinin cezaevinden tahliyesinin sağlanmış olmasıdır. Biz de anlaşılır olabilmek için “denetimli serbestlik yasası” kavramını kullanacağız.
3. Denetimli Serbestlik Kaç Yıl
Denetimli serbestlik yasası, cezaevine giren hükümlülerin yararlanabileceği bir infaz sistemi düzenlemiştir. Hükümlü olan kişi henüz cezaevine girmemişse, ceza miktarı ne olursa olsun denetimli serbestlik yasasından yararlanması mümkün değildir. Cezası ne olursa olsun her hükümlü, “iyi halli” olup olmadığının tespiti amacıyla cezaevine girmek zorundadır. Hükümlü, cezaevine girdikten sonra cezaevi idaresi tarafından hükümlünün “iyi halli” olduğuna dair bir değerlendirme raporu hazırlanır ve hükümlü denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak tahliye edilir.
Yasaya göre, cezaevinde olup koşullu salıverilmesine 1 yıl veya daha az kalan hükümlülerin yazılı talebi halinde cezalarının koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmı denetimli serbestlik yasası uygulanarak infaz edilir (md. 105/A-1). Örneğin, 3 yıl hapis cezası almış bir hükümlü, 01.01.2016 tarihinde cezaevine girerse koşullu salıverilme tarihi 01.01.2018 olacaktır. Koşullu salıverilme tarihine 1 yıl kala, yani 01.01.2017 tarihinde denetimli serbestlik tedbiri yoluyla tahliyesini talep edebilecektir. Yani, 3 yıl hapis cezası alan bir hükümlü cezaevinde toplam 1 yıl kalacaktır.
Mahkeme tarafından toplam 18 ay hapis cezasına mahkum edilen hükümlüler, doğrudan denetimli serbestlik kanunu uygulamasından yararlanabilirler. Çünkü, 18 ay hapis cezası alan hükümlülerin koşullu salıverilme süresine mahkum olunan ceza miktarı itibariyle 12 ay kalmaktadır. Bu nedenle, 18 ay hapis cezası alan mahkumlar 2-3 gün gibi kısa bir süre cezaevinde kalarak “iyi halli” hükümlü oldukları tespit edildikten sonra tahliye edilirler. Ancak, 18 ay hapis cezası alan hükümlüler 31.12.2020 tarihinden sonra cezaevinde 6 ay geçirmek koşuluyla tahliye edilebilirler.
0-6 yaş arası çocuğu bulunan kadın hükümlüler, koşullu salıverilme tarihlerine 2 yıl veya daha az kaldığı takdirde denetimli serbestlik hükümlerinden yararlanabilecektir (md.105/A-3). Yukarıdaki örnekte 3 yıl ceza alan ve 0-6 yaş arası bir çocuğu bulunan kadın, cezaevine birkaç gün girerek “iyi halli” olduğu tespit edildiğinde denetimli serbestlik yasası yoluyla serbest bırakılabilecektir.
Maruz kaldıkları ağır hastalık veya yaşlılık nedeniyle hayatlarını yalnız sürdüremeyenler, koşullu salıverilmelerine 3 yıl veya daha az bir süre kaldığında denetimli serbestlik yasası yoluyla tahliye olabilecektir (105/A-3). Ancak, bu durumlarının tam teşekküllü hastanelerin sağlık kurullarınca tespit edilip Adli Tıp Kurumu tarafından onaylanması gerekir.
Kaynak: Diyarbakır Söz