Karara göre Abdullah Altun, Diyarbakır Devlet Güvenlik Mahkemesinin (DGM) kararıyla ülke topraklarının bir kısmını devlet idaresinden ayırmaya yönelik eylemlerde bulunma suçundan ömür boyu ağır hapis cezasına çarptırıldı. Kararın Yargıtayca onanarak kesinleşmesinin ardından Altun, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine (AİHM) başvurdu. Altun, DGM heyetinde askeri bir hakimin de bulunması nedeniyle bağımsız ve tarafsız bir mahkemede yargılama yapılmadığından şikayetçi oldu.
Altun'un bağımsız ve tarafsız mahkemede yargılanma hakkının ihlal edildiğine hükmeden AİHM, talep edilmesi halinde yeniden yargılama yapılmasının ihlalin giderimi için uygun bir yol olacağını belirtti. Bunun üzerine Altun, AİHM'in ihlal kararına dayanarak yargılamanın yenilenmesi talebinde bulundu. Ancak Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi talebi reddetti. Bu karara yapılan itirazın da kabul edilmemesi üzerine Altun, haklarının ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulundu.
Yüksek Mahkeme, Altun'un Anayasa'nın 36. maddesinde güvence altına alınan bağımsız ve tarafsız mahkemede yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar verdi. Kararda, Anayasa'nın 36. maddesinde mahkemelerin bağımsız ve tarafsızlığından açıkça bahsedilmemekle beraber Anayasa Mahkemesi içtihadı uyarınca bunun adil yargılanma hakkının zımni bir unsuru olduğu belirtildi.
DİYARBAKIR'da, kapatılan Devlet Güvenlik Mahkemesi (DGM) tarafından 1999 yılında ömür boyu ağır hapis cezasına çarptırılan ve başvuruda bulunduğu Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) tarafından yeniden yargılanması istenmesine rağmen başvurusu kabul edilmediği için Anayasa Mahkemesi'ne (AYM) başvuran Abdullah Altun ile ilgili AYM ihlal kararı verdi. 19 yıldır cezaevinde bulunan Altun'un, bağımsız ve tarafsız mahkemede yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar veren AYM, ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılanmasını istedi.
DİYARBAKIR DGM'NIN KARARI
Abdullah Altun, Diyarbakır'da yargılandığı kapatılan DGM tarafından 1999 yılında, 'Ülke topraklarının bir kısmını devlet idaresinden ayırmaya yönelik eylemlerde bulunmak' suçundan ömür boyu ağır hapis cezasına mahkum edildi. Verilen mahkumiyet kararı, Yargıtay incelemesinden sonra kesinleşince Altun'un avukatları davayı AİHM'e taşıdı. AİHM, 2006 yılında verdiği karar ile Abdullah Altun'un, yargılamanın uzunluğuna, mahkemenin bağımsız ve tarafsız olmadığına ilişkin iddialarını kabul edilebilir bularak, bağımsız ve tarafsız mahkemede yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar verdi. AİHM'in verdiği yeniden yargılanma kararı Diyarbakır 6'ncı Ağır Ceza Mahkemesi tarafından reddedilince Abdullah Altun bu kez AYM'ye başvurdu. 19 yıldır cezaevinde bulunan Altun'un, bağımsız ve tarafsız mahkemede yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar veren AYM, ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılanmasını istedi.
GEREKÇE AÇIKLANDI
AYM verdiği ihlal kararının gerekçesini bugün açıklarken, AİHM'in, DGM'lerin faaliyette olduğu dönemde bu mahkemelerde görev yapan askeri hâkimin statüsünü dikkate alarak bu mahkemelerin bağımsız ve tarafsız olmadığı sonucuna ulaştığını belirtti. AİHM'in, Türkiye'ye karşı bu mahkemelerde görev yapan askeri hâkimin statüsü ile ilgili iddialarla yapılan birçok başvuruda da bağımsız ve tarafsız mahkemede yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar verdiği hatırlatılan AYM'nin gerekçeli kararında şöyle denildi:
HAK İHLALI OLMUŞTUR
"Anılan kararlar sonrasında DGM'de askeri hâkimlerin de bulunmasını öngören hüküm ve DGM'ler kaldırılmıştır. Somut olayda AİHM'in başvurucu hakkındaki kararda tespit ettiği ihlalin ve sonuçlarının derece mahkemelerince ortadan kaldırılıp kaldırılmadığı önem taşımaktadır. AİHM tarafından verilen ihlal kararı ancak içinde askeri hâkim bulunmayan bir mahkemede yargılama yapılmak suretiyle giderilebilecekken mahkeme, yargılamada askeri hâkimin bulunmasının usule ilişkin olduğu gerekçesiyle yeniden yargılama yapmayı reddetmiştir. Oysa AİHM kararında, yargılamada askeri hâkimin yer alması varılan sonuçtan bağımsız olarak bir ihlal nedeni olarak ifade edilmiştir. Gerekçede, talep edilmesi hâlinde yeniden yargılama yapılmasının ihlalin giderimi için uygun bir yol olacağı da belirtilmiştir. İhlal kararı yeniden yargılama konusunda ciddi bir gerekçe oluşturduğu hâlde ilgili kanunun uygulanması ile ilgili yapılan yorumun AİHM kararıyla örtüşmediği, Anayasa'nın 36'ncı maddesinin gerektirdiği ölçüde ve özende bir inceleme içermediği, AİHM tarafından verilen ihlal kararının gereklerinin yerine getirilmediği, bağımsız ve tarafsız mahkemede yargılanma hakkına yönelik ihlalin giderilemediği anlaşılmıştır. Anayasa Mahkemesi açıklanan gerekçelerle Anayasa'nın 36'ncı maddesinde güvence altına alınan bağımsız ve tarafsız mahkemede yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir."
AYM, gerekçeli kararında, bağımsız ve tarafsız mahkemede yargılanma hakkının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için dosyanın yeniden yargılama yapılmak üzere Diyarbakır 6'ncı Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderilmesine hükmetti.
Kaynak: Diyarbakır Söz