İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şubesi, 20 Eylül Dünya Çocuk Hakları Günü dolayısıyla hazırladığı "Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi 2017-2021 Yılları Arası Çocuk Haklarına Yönelik İhlalleri Raporu" düzenlediği basın toplantısında açıkladı. Şube binasında düzenlenen toplantıda konuşan İHD Diyarbakır Şube Başkanı Abdullah Zeytun, "Bu ihlallerin sebeplerini anlamak ve sebep olan politikaların değiştirilmesi ile çocuk hak odaklı politikaların geliştirilmesi için önerilerimizi sunuyoruz. Bütün bu çatışmalı ve şiddet ortamına cezasızlık politikası da eklenince raporumuzda en az tespit edebildiğimiz kadarıyla ağır bir tabloyla karşı karşıyayız. Bu ihlallerin temel sebeplerinden olan Kürt meselesi bağlamındaki şiddet ve çatışma ortamının sonlandırılması, barışçıl hak odaklı çocuk haklarını özne kılan bir politikanın sergilenmesi gerekiyor" ifadelerini kullandı.
GÜVENLİKÇİ POLİTİKALAR
İHD Çocuk Komisyonu üyesi Eylül Özgültekin ise, hazırlanan raporu açıkladı. Özgültekin, Türkiye'de anadili Türkçe olmayan çocukların eğitim, ifade özgürlüğü ve kendi kültürünü yaşatma haklarının kullanımının engellendiğine öne sürerek, “Bölgemizde ve yakın coğrafyamızda süregilenen şiddet ortamı nedeni ile çocukların başta yaşam hakkı olmak üzere en temel hakları ihlal edilmektedir. Yerleşim alanlara sıçrayan olaylarda çocuklar silahlı şiddetin hedefi oluyor, patlayıcılar ile yaralanıyor, hayatlarını kaybediyorlar” diye konuştu.
YAŞAM HAKKI İHLALLERİ
Raporlarını, yapılan başvurular ve medya izleme/tarama verileri üzerinden oluşturduklarını aktaran Özgültekin, 2017-2021 yılları arasında meydana gelen çocuklara yönelik hak ihlallerini şöyle sıraladı: "Bölge kentlerinde yaşanan silahlı çatışmalar sırasında 2 çocuk yaşamını yitirmiş 1 çocuk ise yaralanmıştır. Polis ve jandarmanın karıştığı öldürme ve yaralamalı olaylar esnasında 2 çocuk yaşamını yitirmiş, 5 çocuk ağır şekilde yaralanmıştır. Bombalı eylem saldırıları sırasında 4 çocuk yaşamını yitirmiştir. Mayın ve sahipsiz bırakılan patlayıcılar sonucu 13 çocuk yaşamını yitirmiş, 26 çocuk ise ağır şekilde yaralanmıştır. İhmal sonucu, 19 çocuk yaşamını yitirmiş, 265 çocuk ise çeşitli şekillerde yaralanmıştır. Bu kategoride en dikkat çekici istatistik kolluk görevlilerinin kullandığı zırhlı resmi sivil araçların karıştığı 20 olay sonucunda 12 çocuk yaşamını yitirmiş, 12 çocuk ağır şekilde yaralanmıştır."
ŞÜPHELİ ÖLÜMLER VE İSTİSMAR
Bölgede 26 çocuğun şüpheli şekilde yaşamını yitirdiğini kaydeden Özgültekin, “Bölgede intihar sonucu 30 çocuk yaşamını yitirmiş, 11 çocuk intihar teşebbüsünde bulunmuştur. Çocuk intiharları en çok Diyarbakır, Şırnak, Şanlıurfa, ve Van’da yaşanmıştır. Aile içi şiddet sonucu 16 çocuk yaşamını yitirmiş, 50 çocuk ise yaralanmıştır. 43 çocuk aile içinde cinsel istismara maruz kalmış, 6 çocuk kaçırılmış alıkonulmuştur. Toplumsal alanda şiddet sonucu 20 çocuk yaşamını yitirmiş, 27 çocuk ise yaralanmıştır. 613 çocuk toplumsal alanda cinsel istismara maruz kalmış, 17 çocuk kaçırılarak alıkonulmuştur. 5 çocuk fuhuş yapmaya zorlanmıştır" bilgilerini paylaştı.
157 ÇOCUĞA GÖZALTI
Çocukların özgürlüğü ve güvenliğine yönelik ihlallere işaret eden Özgültekin, bölgede 157 çocuğun gözaltına alındığına işaret ederek, "14 çocuk tutuklanmıştır. Gözaltında 29, hapishanelerde 8 ve gözaltı yerleri dışında 34 olmak üzere en az 71 çocuk işkence ve kötü muameleye maruz kalmıştır. Okullarda en az 6 çocuk şiddete maruz kalmıştır. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin (İSİG) 12 Haziran 2022 tarihinde yayınladığı 2013-2021 çocuk işçiliği raporu verilerine göre bölge kentlerinde en az 176 işçi çocuk yaşamını yitirmiştir. Türkiye geneli ve bölgede işçi çocukların en çok yaşamını yitirdiği iller Urfa ve Antep olduğu tespit edilmiştir" diye konuştu.
Özgültekin, 2017 ile 2021 yılları arasında Güneydoğu’da toplam 132 çocuğun yaşam hakkının ihlal edildiğini, 385 çocuğun yaralandığını söyledi.
Kaynak: Diyarbakır Söz