Kıdem tazminatı, sigortalı (SSK'lı) çalışanların güvencesi niteliğinde. Tazminat her bir yıl için bir aylık brüt ücret kadar oluyor. Ama bunun bir üst limiti bulunuyor. Çalışana ödenecek tazminatın tavanı memur maaşlarına endeksli. İlk 6 aylık enflasyona göre 1 Temmuz itibarıyla memur maaşına yüzde 8.65 zam yapılmıştı.
432 LİRALIK FARK
Tazminat tavanı da aynı oranda, yani 432 lira artarak 5 bin liradan 5 bin 434 liraya çıktı. Bu tutar 31 Aralık'a kadar geçerli. 10 bin lira maaş da olsa 1 yıllık kıdem 5 bin 434 lirayı aşamayacak. Artış az gibi görünse de yıllarca aynı işyerinde çalışanlar için avantajı büyük. Örneğin; 6 bin 500 lira brüt maaşı olan bir işçi 10 yıl çalışması varsa, 1 Temmuz öncesine göre 4 bin 249 lira fazla tazminat alacak. Bir çalışanın kıdem tazminatı alabilmesi için kendi isteği dışında işten ayrılması gerekiyor. Bunun istisnaları da var. Erkek işçi askerlik, kadın evlilik nedeniyle (1 yıl içinde) işten ayrılırsa kıdemini alabilir. Fazla mesaiyi yaptırmaya zorlandığı için haklı nedenle istifa edenler de kıdeme hak kazanır. Kıdemde zamanaşımı süresi 5 yıl.
EMEKLİLİK HAKKIYLA
Emeklilik kıdemde en çok merak edilen konudur. 8 Eylül 1999'dan önce işe girip de 15 yıl sigortalı olan ve en az 3 bin 600 günü tamamlayanlarla 1999'dan sonra ilk defa işe başlayıp 25 yıl sigortalı olup 4 bin 500 gün prim ödeyenler istifa edince kıdem alır. Bunun için SGK'dan 'Yaş dışında emeklilik şartlarını yerine getirmiştir' yazısı alınmalı.
HESABA DİKKAT!
Her bir yıllık çalışma karşılığında bir aylık brüt ücret tutarında tazminat alınır. Bir yıldan artan sürelerde oranlanarak hesaplamaya dahil ediliyor. Tazminat hesabında işçiye ödenen ücretin yanı sıra, düzenli olarak sağlanan tüm para ve parayla ölçülebilen menfaatlerin brüt tutarı da dikkate alınıyor.
İSTİFA EDEN DE ALIR MI?
İşverenin işçisini hiç sigortaya bildirmemesi, sigorta primlerini ödememesi ve sosyal haklardan mahrum bırakması işçiye haklı fesih imkanı veriyor. Düşük ücretten bildirim de haklı fesih nedeni. Bütün bu durumlarda iş sözleşmesini sona erdiren işçi, kıdem tazminatını alır. İşveren her çeşit sigortasız çalıştırma halinde o işçinin kıdem tazminatını da ödemek zorunda.
Kaynak: Diyarbakır Söz