Batman’da üretilen biber, patlıcan ve domatesin daha önce çevre illere, Adana’ya kadar satıldığını ifade eden komisyoncu esnafı, Covid-19’dan bu yana eskisi gibi üretimin yapılmaması nedeniyle çevre illerden kentin sebze ve meyve ihtiyacını karşıladıklarını belirtti.
Batman Sebze ve Meyve Komisyoncular Derneği Başkan Yardımcısı Serhan Demir, bu sene yerli üreticiden umdukları verimi alamadıklarını söyledi.
Covid-19 sürecinde sebze ve meyve tüketiminde artış olduğunu belirten Demir, yerli ürünlerin üretiminde ise azalmanın olduğuna dikkat çekti.
“Verim alamayan çiftçi artık sebze üretmiyor”
Bölgede mısır üretimine ağırlık verildiği için sebze üretiminin eskisi gibi yapılmadığını dile getiren Demir, “Önceki yıllarda bölgemizde yetişen ürünleri Van, Mersin ve Adana’ya kadar gönderiyorduk. Şu anda ise oralardan bize gönderiliyor. Bölgemizde maalesef iyi tarımcılık yapılmıyor. Çiftçilerin kolayına geldiği için herkes mısır ekmeye başladı. Mısır tarlalarının arasında kalan sebzeler havasız kaldığından ekim yapan çiftçiler de ekimden verim alamıyor. Verim alamayan çiftçi de artık sebze üretmiyor.” dedi.
“Neredeyse yerli domates üreten kalmadı”
Devletin yerli ürünlerin ekimini teşvik etmesi, çiftçiyi desteklemesi gerektiğini söyleyen Demir, şöyle devam etti:
“Önceki yıllarda dolmalık biber, patlıcan, çarliston biber üretimi çok iyiydi. Şu anda ise bunları Mersin ve Antalya bölgesinden almak zorunda kalıyoruz. Bizim yerli domates üreten neredeyse kimse kalmamış durumda. Ahlat’tan olmasa domatessiz kalırız. Bölgemizde devlet desteği olduğundan dolayı şu anda sadece yerli salatalık ekiliyor. Geriye kalan ürünlerin üretimini bırakmış durumdalar. Bölgemizdeki köylüler özellikle sebzeye yönelmeleri iyi olur, en azından Batman’ın bütçesine de katkıları olur. Hal esnafının parası Mersin’e gideceğine Batman’da kalır. Burada gereken tarım ürünleri ekilmiyor.”
“Toprağımız çok ama ekicilerimiz üretimde zayıf”
Çiftçilerin mısıra ağırlık verdiklerinden yerli sebze ve meyve ekimini bıraktığını ifade eden komisyoncu Murat Savun, “Şu anki halin durumu maddi olarak bakılırsa elhamdülillah iyidir. Toplum olarak şükrümüz azdır. İnsanlar kazanmasına rağmen mutlu olmuyor. Ancak Allah’a şükreden insan mutlu olabilir. İşlerimiz ise bazen iyi bazen kötü oluyor. İşimiz ortalama çok şükür iyidir. Batman olarak toprağımız çok ama ekicilerimiz üretimde zayıf kalıyorlar. Batmanlı çiftçiler şu anda mısır üretimine ağırlık vermiş durumdalar. Bazen biber fiyatı 4-5 lira oluyor, bazen de 10 liraya kadar çıkıyor. Bölgemizde yetişebilmesine rağmen yetiştirilmiyor.” ifadelerini kullandı.
“Yerli ürünler ekilseydi biber fiyatları 3-4 lirayı bulmazdı”
Yerli sebze bulmakta sıkıntı yaşadıklarını belirten Savun, şöyle devam etti: “Sebze ürünlerinde hal komisyoncuları olarak sıkıntı yaşıyoruz. Batman’da üretilen en değerli ürünlerimizden bir tanesi olan mezrone üzümü olmasına rağmen üretimine gereken önem verilmediğinden şu anda yemek için bile bulamıyoruz. Coronavirus hastalığı sebze meyve tüketimini etkilemedi hatta arttı. Virüs döneminde ihracat yapılamadığından dolayı fiyatların da düşmesine neden oldu. Şu anda kurutma mevsiminde olduğumuzdan dolayı biber ve patlıcan fiyatlarında bir yükselme var. Bölgemizde yetişen ürünler ekilseydi biber fiyatları 3-4 lirayı bulmazdı. Ekilişin az olmasından dolayı fiyatlar biraz yüksektir.”
“Yerli üreticiden beklediğimiz üretimi alamıyoruz”
Yerli üretim için çiftçiye gereken desteğin verilmesi gerektiğini belirten bir başka komisyoncu Murat Yılmaz, “Coronavirus genel olarak dünya piyasalarını etkilediği gibi Türkiye’yi de etkiledi. Şu anda lokantalara baktığımızda kısıtlı çalıştıklarından dolayı bizi de etkiledi. Biz soğan ve patatesi çoğunlukla lokantalara veriyorduk ama şu anda çoğu çalışmıyor. Devlet çiftçiye yeteri kadar desteklemediğinden çiftçi şu anda yerli üretimi bırakmış durumda. Çiftçi domatesi bir lira civarında maliyetine verdiğinde emeği boşa gidiyor. Bu durum olunca çiftçi sebze üretmeyi bırakıp mısır ekmeye başlıyor. Yerli mal üretimi olmayınca bizi çok etkiliyor. Şu anda piyasada yerli mal yok. Sabahları biraz geliyor o da çok yetersiz. Yerli üreticiden beklediğimiz üretimi alamıyoruz.” dedi.
“Devlet ve ziraat mühendisleri üreticileri kontrol etmeli”
Ürünlerde dengesiz bir fiyat artışının olduğunu ifade eden Yılmaz, son olarak şunları kaydetti: “Şu anda patatesin çiftçiye maliyeti 90 kuruş civarıdır. Birkaç gündür bir liranın üstüne çıkmış ama daha önce 70 kuruşa satılıyordu. Maliyet, gübre ve ilaç fiyatları yüksek olunca çiftçi ürünü bir daha ekmek istemiyor. Bu defa fiyatlar çok farklı yükseliyor. Mesela geçen yıl patates fiyatı 4-5 liraya kadar çıktı. Niye? Üretilen ürünlerin takibi olmadığındandır. Devlet ve ziraat mühendisleri üreticilerin üzerinde dursa kontrol etse sadece soğan ve patateste değil bütün sebze ve meyvelerde belirli bir standart uygulansa ve çiftçiyi takip etse fiyatlarda denge durumu değişir. Şu anda bir bakıyorsun 60 kuruşa patates satılıyor, kısa bir süre sonra 3-4 liraya satılıyor. Fiyatlardaki bu orantısızlığı ilgili bakanlığın takip etmesini istiyoruz.”
Kaynak: Diyarbakır Söz
