Geçen yıl iş yeri ve meskeninden kira geliri elde edenler için beyan dönemi 1 Mart'ta başlıyor. 2016 yılında, kiraladığı konuttan 3 bin 800 TL'nin, iş yerinden ise 30 bin liranın üzerinde kira geliri olanlar 27 Mart'a kadar beyan vermek zorunda.
Tüketici Sorunları Derneği (TÜSODER) Emlak Komisyonu Başkanı Hatice Kolçak, 2016 yılı konut ve iş yeri kira geliri beyan döneminin 1 Mart'ta başlayacağını söyledi.
Beyan süresinin normalde 25 Mart'ta bitmesi gerektiğini dile getiren Kolçak, "1 Ocak - 31 Aralık dönemine ait beyana tabi gayrimenkul sermaye iradı gelirleri için takip eden yılın mart ayının 1. gününden 25. günü akşamına kadar beyannamelerin verilmesi gerekir. Beyanname verme süresinin son gününün resmi tatil gününe rastlaması halinde, tatilden sonraki ilk iş gününün tatil saatine kadar beyanname verilebilir. Bu da 27 Mart'a denk geliyor." dedi.
Kolçak, kira gelirlerinde 2016 yılı için istisna oranlarının konutta 3 bin 800 TL, iş yerinde ise 30 bin TL olduğu bilgisini verdi.
İstisna haddinin üzerinde konut ve iş yeri kira geliri elde edenlerin bu istisna oranlarını düştükten sonra beyanname vereceklerini ifade eden Kolçak, istisna oranlarının sadece bir konut için kullanılabildiğini, birden fazla konuttan kira geliri elde edenlerin buna dikkat etmesi gerektiğini vurguladı.
- "İnternetten hızlı ve kolayca beyan verilebiliyor"
Kolçak, kira geliri beyanı verecek vatandaşların internette "www.gib.gov.tr" adresi üzerinden "Hazır Beyan Sistemi"ne giriş yapıp kendileri için hazırlanmış beyanlarını onaylayarak veya üzerinde gerekli değişiklikleri yaparak hızlı ve kolay bir şekilde kira beyanlarını verebileceğini söyledi.
Bu noktada mükellefin beyanının esas alınacağını kaydeden Kolçak, şu uyarılarda bulundu:
"Maliye Bakanlığı tapu, elektrik, doğal gaz, su abonelikleri ile banka, PTT, sigorta gibi kurumlardan aldığı bilgiler doğrultusunda kimlerin kira geliri elde ettiğini kolayca tespit etmektedir. Kira gelirlerini beyan etmeyenler, eksik ve yanlış beyan verenler istisna oranından faydalanamadıkları gibi, kendilerine usulsüzlük ve vergi ziyaı cezası uygulanacaktır. Usulsüzlük ve vergi ziyaı cezası ile karşılaşmamak için kira geliri elde edenlerin dönem içerisinde beyanlarını vermesi önemlidir."
- "Kentsel dönüşümdeki kira gelirlerinin beyanı gerekmez"
Kolçak, kentsel dönüşüm kapsamında yıkılan binalarda oturan hak sahiplerine müteahhit ya da ilgili bakanlık tarafından ödenen kira ödemelerinin herhangi bir sözleşmeye dayanmadığı için kiralama işlemi sayılmadığının altını çizdi.
Bu kapsamda elde edilen kira yardımlarının gayrimenkul sermaye iradı olmadığını dile getiren Kolçak, bu yüzden kira beyanı verilmeyeceğini söyledi.
Kolçak, internet kullanamayan, vergi dairesine gidemeyen 60 yaş üzeri mükelleflerin, okuma yazma bilmeyenler ile engelli ve hastaların "444 0 189" numaralı Vergi İletişim Merkezi'nden yardım isteyebileceğini belirterek, bu kimselere randevu sistemine göre Maliye Bakanlığından bir memurun yardımcı olacağını bildirdi.
Anne, baba, çocuk, kardeş, büyük anne, büyük babaya bedelsiz verilen konutlar için kira beyanı verilmeyeceğini ifade eden Kolçak, sözlerini şöyle tamamladı:
"Ancak bu uygulama bir adet konut ile sınırlı bulunmaktadır. Bir konuttan fazla aynı kişiye konut tahsis edilmesi durumunda emsal bedel uygulaması yapılması gerekiyor. Bu da konutun emlak vergi değerinin yüzde 5’ine denk geliyor. Hala, teyze, amca gibi akrabalara verilen bedelsiz konutlar için emsal kira uygulaması yapılması gerekiyor."
- "İstisna tutarın altındakilerin beyanname vermesine gerek yok"
Gayrimenkul hukuku uzmanı avukat Ecem Gedikkaya, kira gelirlerinin vergilendirilmesi için ev veya iş yerinin kirasının nakden veya ayni olarak tahsil edilmiş olması gerektiğini belirterek, kiranın TL, döviz veya çek olarak alınmasının nakden tahsil edilmesi manasına geldiğini söyledi.
Kira bedellerinin alındığı yılın hasılatı sayıldığını dile getiren Gedikkaya, "Mesela 2013, 2014 ve 2015 yılları kira gelirleri topluca 2016 yılında tahsil edilirse, 2016 yılının geliri olarak dikkate alınacaktır." dedi.
Gedikkaya, "Bir diğer husus, kira sözleşmesi imzalanırken gelecek yıllara ait olup, peşin tahsil edilen kira bedellerinin ödemenin yapıldığı yılın değil, gelirin ilgili olduğu yılın hasılatı olarak kabul edilir. Örneğin, 2016, 2017 ve 2018 yılları kira gelirleri topluca 2016 yılında tahsil edilirse, her yıla ait kira bedeli ilgili yılda beyan edilecektir." diye konuştu.
Geçen yıl için istisna tutarının konutta 3 bin 800 TL, iş yerinde ise 30 bin TL olduğunu anımsatan Gedikkaya, bu rakamların altında kira geliri elde edenlerin vergi dairesinde mükellefiyet kaydı açtırmasına ve beyanname vermesine gerek olmadığını söyledi.
Gedikkaya, "Ancak daha önceden vergi kaydı var ise istisna tutarının altında olduğunun bağlı bulunulan vergi dairesine bildirilmesi gerekmektedir." ifadelerini kullandı.
- "Beyan vermeyenler istisna tutar için de vergi öder"
Konutlardan elde edilen kira gelirlerini belirlenen tarihler arasında beyan etmeyenlerin veya eksik beyan edenlerin istisna tutarlardan yararlanamayacağının altını çizen Gedikkaya, bu durumda istisna tutarın da ödenecek vergiye dahil edileceğini söyledi.
Gedikkaya, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Ancak, idarece bir tespit yapılmadan önce, süresinde beyan edilmeyen veya süresinde verilen beyannamede yer almayan konut kirası gelirlerini, süresinden sonra verilen beyanname ile beyan edenler söz konusu istisnadan yararlanabilecek olup, vergi ziyaı cezası kesilmeden yalnızca bir kat usulsüzlük cezası ve pişmanlık zammı öder. Konut ve iş yeri kira gelirinin birlikte elde edilip beyan edilmesi halinde, istisna sadece konut kira gelirine uygulanır.
Beyan edilmesi gereken kira gelirinin bildirilmemesi, bu durumun vergi dairesince tespit edilmesi halinde, mükellef adına iki kat birinci derece usulsüzlük cezası kesilir ve gelir takdir komisyonunca takdir edilir. Takdir edilen gelir üzerinden, gelir vergisi ile vergi ziyaı cezası hesaplanır."
- " Beyan edilen tutarın doğruluğu denetleniyor"
Gedikkaya, iş yerlerini ve aylık kirası 500 lira ve üzerinde olan konutları kiralayanların ödemelerini banka ve benzeri finans kurumları veya posta idareleri aracılığıyla gerçekleştirmeleri gerektiğini kaydederek, ayrıca bu kurum ve kuruluşlarca düzenlenen dekont veya hesap bildirim cetvelleri ile belgelemeleri gerektiğini vurguladı.
Avukat Gedikkaya, Maliye Bakanlığının banka hesapları ve farklı bilgiler üzerinden inceleme yaparak kira gelirlerinin beyan edilen tutarla uyumlu olup olmadığını denetlediğini sözlerine ekledi.
Kaynak: Diyarbakır Söz