Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası tarafından açıklanan 2023 yılı şirket verileri, kent ekonomisinde endişe verici bir tabloyu ortaya koyuyor. Verilere göre 2023 yılında 472 şirket kapanırken, bu sayı son 10 yılın en yüksek seviyesine ulaştı.
Daha da dikkat çekici olan ise kapanan şirketlerin büyük bir kısmını gerçek kişi işletmelerinin oluşturması. 2023 yılında kurulan 183 gerçek kişi işletmesine karşın 475 gerçek kişi işletmesi kapandı. Bu da açılan her 10 gerçek kişi işletmesine karşın 26’sının kapandığını gösteriyor.
Bu farkın oluşmasındaki temel neden, dinamik bir yapıya sahip olan ve gelişme sürecine yön veren iktisadi ve sosyal faktörlerin ülke mekanı üzerinde farklı yoğunluklarda dağılmasıdır. Küreselleşme süreci ile birlikte yerel ekonomilerin önemi artmış, yerel aktörler dünya ile doğrudan etkileşim içine girmişlerdir.
Bu süreç ile birlikte artan rekabet, esnek ve uyum yeteneği yüksek yapılarıyla KOBİ’leri, yeni sanayi odaklarını ve küçük ve orta boy kentleri öne çıkarmıştır. Yaşanan süreçte; yerel kurumlar, organizasyon yapıları ve dayanışma önem kazanmış ve genel olarak yerelleşme olgusu küreselleşmenin bir gereği olarak belirginleşmiştir” dedi.
“En fazla üye altyapı, inşaat taahhüt ve enerji sektöründe”
Oda üye sayılarının 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle 22 bin 798’e ulaştığını kaydeden Kaya şunları söyledi;
“Meslek Komiteleri ele alındığında Enerji, Altyapı ve İnşaat Taahhüt Meslek Komitesi 3049 üye ve %13,37 oran ile ilk sırada yer almaktadır. İmalat Meslek Komitesi 2309 üye ve %10,13 oran ile ikinci olarak yer almaktadır. Sağlık, İdari ve Destek Hizmet Faaliyetleri Meslek Komitesi 2031 üye ve %8,91 oran ile üçüncü sırada yer almıştır.
Bilgi, İletişim, Turizm Otelcilik ve Diğer Hizmet Faaliyetleri Meslek Komitesi 1994 üye ve %8,75 oran ile dördüncü olarak yer almaktadır. Özel Amaçlı İnşaat, Yapı ve Projeler Meslek Komitesi 1959 üye ve %8,59 oran ile beşinci sırada yer almaktadır.
Özel Amaçlı İnşaat, Enerji, Altyapı ve İnşaat Taahhüt, İnşaat Malzemeleri Satıcıları ve Taş, Toprak ve Madene Dayalı İmalat sektörlerinin sayısına bakıldığında, üye toplam sayısının % 34,40’lık kısmını oluşturmaktadır. Bu veriye baktığımız ilimizde inşaat sektörünün gelişerek büyüdüğünü göstermektedir.
Meslek komite üye sayısı
Odamız üyelerinin 2020-2023 yılları arasında kayıt yapan üye sayısı, toplam üye sayısının %39,86’sı olarak gerçekleşmiştir. Meslek komite üye sayısı baz alındığında oransal olarak en fazla kayıt gerçekleştiren Meslek Komiteleri, %57,38 ile Otomotiv, Motosiklet ve Yedek Parça Satıcıları ilk sırada yer alıyor,
%51,85 ile Gıda Maddeleri Satıcıları ikinci sırada, %48,91 ile Tarımsal Ürünler ve Ormancılık üçüncü sırada, %47,25 ile İmalat dördüncü sırada ve %43,13 ile Bilgi, İletişim, Turizm Otelcilik ve Diğer Hizmet Faaliyetleri Meslek Komitesi beşinci sırada yer almıştır.
2023 yılında kurulan üye sayıları incelendiğinde bir önceki yıla oranla Tekstil, Konfeksiyon ve Deri Ürünleri Satıcıları Meslek Komitesi %43,18 artış sağlamış, Enerji, Altyapı ve İnşaat Taahhüt Meslek Komitesi %22,70, Özel Amaçlı İnşaat, Yapı ve Projeler Meslek komitesi 18,63, İmalat Meslek Komitesi %15,63 ile Otomotiv, Motosiklet ve Yedek Parça Satıcıları Meslek Komitesi 4,69 artış sağlayan sektörler olarak öne çıkmıştır.
Son 4 yıldaki şirket açılış oranları kent özel sektör dinamiğinin önemli bir göstergesi olmakla birlikte İmalat sektöründeki sayı ilimiz sanayi gelişimi açısından çok önemlidir. 2023 yılında Tekstil Satıcılarının en çok açılan şirket olması özellikle Tekstil OSB’nin yarattığı üretim ve bayilik bağlantısıyla doğru bir gelişmenin önemidir.”
‘2023 yılında 472 şirket kapandı’
Diyarbakır’da 2023 yılında kurulan şirket sayısının 2137, kapanan şirket sayısının ise 472 olduğunu kaydeden Mehmet Kaya, “2014 yılı itibari ile son 10 yıl verileri incelendiğinde Diyarbakır’da kurulan toplam şirket sayısı 13914 olurken, kapanan şirket sayısı 2322 ile açılan şirket sayısının %16,68’ine denk gelmektedir.
2023 yılında kapanan şirketin açılan şirkete oranı % 22 olup, son on yılın en yüksek seviyesine varmıştır. 2014 yılı itibari ile son 10 yıl verileri incelendiğinde Diyarbakır’da kurulan Gerçek Kişi İşletme Sayısı 2943 olurken kapanan Gerçek kişi Ticari İşletme sayısı 2582 ile son 10 yıl içinde kurulan Gerçek Kişi Ticari İşletmelerinin %87,73’üne denk gelmektedir. 2023 yılında kurulan Gerçek Kişi Ticari İşletme sayısı 183 olurken, kapanan Gerçek Kişi Ticari İşletme sayısı 475 olarak gerçekleşmiştir.
Bu veriler göz önüne alındığında 2023 yılında açılan her 10 Gerçek Kişi Ticari İşletmesine karşın 26 Gerçek Kişi Ticari işletme kapandığı görülmektedir. Küçük işletmeler ekonomik krizden çok daha fazla etkilendiği ve a 2020’de yapılan yasal düzenlemeyle Limited ve Anonim Şirket açılmasında sağlanan kolaylıklar şahıs şirketlerin kapanmasına yol açmıştır.
Ayrıca Limited ve Anonim Şirket kuruluşlarının kolaylaşmasından kaynaklı şahıs işletmelerin bir kısmı statüsünü değiştirmeye gitmiştir” şeklinde konuşltu.
“Deprem İcra Sayısını Düşürdü”
2020 yılı itibari ile son 4 yılda Tasfiye süreci başlatan ve Tasfiye süreci devam eden üye sayısı 842 olduğunu vurgulayan Kaya sözlerini şu şekilde tamamladı.
“2023 yılında Tasfiye süreci başlatan üye sayısı bir önceki yıla göre %56,89 artış göstermiştir. Ayrıca bu oran son 4 yılda tasfiyeye giren üye sayısının %43,23’ünü oluşturmaktadır. 2020 yılı itibari ile İcra takibi başlatılan üye sayısı toplam 722’dir. 2023 yılında yaşanan deprem bölgesindeki icra takiplerindeki Yasal ve Fiili Düzenlemeler Deprem bölgesinde olan Diyarbakır’daki icra sayısında yüzde 57,48 oranında bir azalma gerçekleşmiştir.
2022 yılında ise bir önceki yıla göre %110 oranında bir artış gerçekleşmiştir. 2014 yılından bu yana Merkez Nakli işlemleri ile Merkezini ilimizden taşıyan üye sayısı 708 olarak gerçekleşmiştir. 2017 sonrasında şirket merkezini ilimizden taşıyan şirket sayısında yaşanan artış son 5 yıldır devam etmektedir.”
HABER MERKEZİ
Kaynak: Diyarbakır Söz
