Diyarbakır'da bir kolejin öğrencileri, klima suyunun zararlı olduğuna dair yaygın kanının tersine, klima suyunun sulamada kullanılabileceğini kanıtlayan bir projeye imza attı. Her yıl düzenlenen, First Lego League (FLL) turnuvası için 'Klima Suyunun Sulamada Kullanımı' adlı proje hazırlayan lise öğrencilerinden oluşan Asteria takımı, klima suyunun sulamada kullanılabileceğini kanıtladı. Projenin uygulanması durumunda milyonlarca ton su israfının önüne geçilmiş olacak.
Daha iyi tepki veriyor
10 öğrenci ve bir danışmandan oluşan Asteria takımının projesinin uygulanması durumunda dünyada milyonlarca ton su israfının önüne geçilmiş olacak. Projede, klima sularında bulunan H3O’nun, normal suda bulunan H2O’dan hayvan gübresine daha iyi tepki verdiği belirlendi.
Projeyi hazırlayan öğrencilerden 9 Fen ve Teknoloji A sınıfı öğrencisi Miraç Koyun, buharın yoğunlaşmasıyla meydana gelen klima suyunun milyonlarca ton bulduğunu söyledi. Bu suyun boşa aktığına dikkat çeken Koyun, geliştirdikleri sistemde klima suyunun boşa akıtılmayıp sulamada kullanılacağını belirtti. Koyun, şöyle dedi:
“Örneğin 4 bloklu her biri 20 daireden oluşan bir sitede, yaz aylarında günde 160-320 litre su israf ediliyor. Görüştüğümüz uzmanların da geri bildirimlerine dayanarak projemizin kolayca hayata geçirilebileceğini, hayata geçirildikten sonra yüksek miktarda suyun israfının engelleneceğini öğrendik.”
“Klima sularını test ettik"
Klima suyunun sulanabileceğine dair testler yaptıklarını açıklayan Koyun, “Bu suyun sulamada kullanılabileceğine dair 2 defa test yaptık. Bir bitkiyi normal su ile diğer bitkiyi de klima suyu ile suladık. Normal bir suyla suladığımız bitki bir ayda 7 santimetre uzarken, klima suyu ile suladığımız bitki bir ayda 5 santimetre uzadı. Yani çok az bir fark var. Eğer normal su kadar verim isteniyorsa, bunu da normal bir gübreleme ile eşitleyebiliriz. Maliyeti de çok düşük. Bu projenin hayata geçirilmesi durumunda ciddi miktarda su oranın israfı önlenebilecek. Bizim amacımız şu an projeyi hayata geçirebilmektir. Uygulanabilirse ciddi miktarda bir su kaybının önüne geçilecek. Projenin uygulanabilirliği kolay. Maliyetinin düşük. Yalnızca bir boruya ihtiyaç var. Bir binada kat başına 100 TL’lik bir masrafı var. Bir defa uygulanıyor ve sürekli kullanılıyor” dedi.
Koyun, botanikçiler, hidrodinamikçiler, klima sistemleri uzmanları ve konuya ilişkin uzmanlarla da görüştükten sonra projelerini hayata geçirdiklerini söyledi. Koyun, klima suyunun zararlı olduğunda dair yaygın kanının doğru olmadığını, yaptıkları araştırmalarda böyle bir veriye ulaşmadıklarını ve diğer amaçlarının da bu yaygın anlayışı kırmak olduğunu sözlerine ekledi.
“Daha hızlı etkileşime giriyor"
Asteria takımında yer alan 10 Fen Lisesi A sınıfı öğrencisi Ebru Lorin Polat da yaptıkları çalışmaları bilim insanlarıyla da paylaştıklarını ifade etti. Polat, “Bilim insanlarına danıştık, klima suyu diye tabir edilen H3O ile gübre hızlı etkileşime giriyor, H2O’ya kıyasla. Daha verimli bir sonuç alıyoruz. Bunun sonucunda aslında H3O sulamaya daha hızlı ve daha olumlu etki ettiğini biliyoruz. Normal suyla sulayınca fazla minarelerden dolayı gübre vermemize gerek kalmıyor. H3O’le de normal su kadar verim almak istiyorsak gübre gereklidir. H3O hayvan gübresine daha hızlı tepki veriyor” şeklinde konuştu.
Bir şişe klima suyu ilham verdi
Bir alışveriş merkezinde şişe içerisinde toplanan klima suyunun, hazırladıkları projeye ilham verdiğine dikkat çeken Polat, konuşmasına şöyle devam etti:
“Dünyada su kaynaklarımız tükeniyor. Biz de su kaybını azaltmak istedik ve FLL robotik yarışması için bu projeyi hazırladık. Bizi bu konuya iten ve projemize ilham veren alışveriş merkezinde gördüğümüz şişe içerisindeki klima suyuydu. Projemiz bu şekilde ortaya çıktı”.
Yarışma İstanbul'da
Önceliklerinin projelerinin patentini alıp uygulamaya geçirmek olduğunu aktaran Polat, “Bu projenin hazırlanmasında Samsug Türkiye ile kişi bazında bilim dünyasından destek aldık. 3-4 Şubat’ta İstanbul’da düzenlenecek FLL yarışmasına 'Klima Suyunun Sulamada Kullanımı' adlı proje ile katılacağız. İnşallah bu projeyle hem yarışmada dereceye gireriz hem de bu projenin hayata geçmesini sağlayacak adımın atılmasına vesile oluruz” ifadelerini kullandı.
Kaynak: Diyarbakır Söz