Ziyaret, 15 Temmuz darbe girişiminin ardından Türkiye'nin Gülen'in iadesi üzerinden ABD ile darbe sonrası hükümete yeterli desteği vermedikleri sebebiyle Avrupa ülkeleriyle ilişkilerinin gergin olduğu bir döneme de denk geliyor.
Cevad Zarif önce Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu ile görüştü. Ardından düzenlenen ortak basın toplantısında Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, 15 Temmuz gecesi ve sonrasında kendisini en sık arayan dışişleri bakanının Zarif olduğunu söyledi.
Bakü ve Petersburg zirvelerinin ardından olumlu mesaj
Aynı zamanda ziyaret, Putin'in önce Bakü'de İran Cumhurbaşkanı Ruhani, sonra St Petersburg'da Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmesinin ardından gerçekleşiyor. Zarif, basın toplantısında Türkiye ile Rusya arasında yapılan işbirliğine de değindi: "Türkiye ile Rusya'nın işbirliğinden çok memnunuz, bu alanda işbirliğine yardım etmeye hazırız. Bu üç ülkenin bölgenin barış ve huzuru için birlikte çalışması lazım. İki önemli komşumuzun ilişkileri iyiye doğru, bölgesel işbirliğine doğru gidiyor. İran'ın her zaman Türkiye ile Suriye konusunda pozitif diyaloğu oldu, Rusya ile iyi ilişkileri oldu. Şuna inanıyoruz ki; bütün tarafların Suriye'de güvenlik, huzur, çatışmaların bitirilmesi ve aşırıcılıkla mücadele için işbirliği yapması lazım. Rusya ile Türkiye'nin yeni işbirliği için de çok memnunuz." Putin ile Erdoğan, salı günü Petersburg görüşmesinde Suriye konusunu ele aldıkları özel bir toplantı da yapmış ve konuyu iki saatten uzun süre görüşmüştü. Ardından, asker, diplomat ve istihbarat yetkililerinden oluşan bir heyet Moskova’ya giderek Rus mevkidaşlarıyla Suriye konusu üzerine temaslarına başladı. Putin, Erdoğan ile görüşmesinden bir gün önce Bakü’de İran Cumhurbaşkanı Ruhani ile görüşmüştü. Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev’in de bulunduğu üçlü görüşmede Ruhani ve Putin, Suriye krizini de ele almıştı. Suriye'de daha yakın işbirliği
Cevad Zarif, üç ülkenin işbirliği yapması gerektiğine yönelik sözlerinin ardından, Suriye'de ortak bakış açılarının bulunduğu alanlarda daha yakın işbirliğine gidilebileceğini söyledi: "Terörizm ve aşırıcılıkla mücadele konusunda ortak bakış açımız var. Bu alanda işbirliği lazım. Belki bazı konularda farklı bakış açılarımız olabilir ama ihtilaflı konularda bile ortak bakış açılarımız var. Suriye'nin toprak bütünlüğünün korunması ve Suriye halkının kendi geleceğini belirlemesi gerekiyor. IŞİD ve Nusra aşırıcılığına karşı durmamız gerekiyor. Bazı konularda ihtilaf varsa diyalog lazım, ikili ve çoklu görüşmeler lazım." Ancak Zarif, İran ve Türkiye arasında yıllardır yapılan Suriye görüşmelerinden farklı bir adım atılıp atılmayacağına dair detay vermedi. 2011’den bu yana süren Suriye krizinde İran, Rusya ile birlikte Esed rejiminin en büyük destekçilerinden oldu. Türkiye ise Esed rejiminin meşruiyetini kabul etmiyor ve muhaliflere destek veriyor. Çavuşoğlu'ndan PYD ve toprak bütünlüğü vurgusu
Çavuşoğlu da Suriye konusunun daha yakın işbirliği içinde değerlendirileceğini söyledi. "Suriye'nin toprak bütünlüğü konusunda hemfikiriz" diyerek PKK ve onunla bağlantılı örgütlere karşı iki ülkenin işbirliğine vurgu yaptı: "Suriye'de kalıcı çözüm için İran'ın yapıcı bir rolü olduğunu başından beri vurguluyoruz. Terör konusu iki ilke için de önemli. PKK, İran'da PJAK, Suriye'de PYD, bunların arasında bir ayrım görmüyoruz. Hepsinin de bölgenin güvenliğine tehdit olduğunu biliyoruz. DAEŞ, Nusra ve maalesef radikalleşen terör örgütleri var. Bunlara karşı işbirliğini geliştireceğiz." ‘Tahkim'e bırakmadan doğalgaz fiyatında anlaşmalıyız’
İki ülke arasındaki ekonomik işbirliği de ikili ve heyetlerarası görüşmelerde ele alındı. Çavuşoğlu, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi'nin yakın zamanda İran'a gideceği bilgisini verdi. İran-Türkiye ticaret hacmi 2012'de 21.89 milyar dolardan 2015'te 9.77 milyar dolara düştü. İki ülkenin ikili ticaret hacminde düşüş var ancak uzun vadeli hedef olan 30 milyar dolara ulaşmak için ortak irade bir kez de bu ziyarette ifade edildi. Karşılıklı yatırımların artması, ticaret yolları üzerindeki ve turistlerin ziyaretlerinin önündeki engellerin kaldırılması da masadaydı. Çavuşoğlu, basın toplantısında Türkiye'nin İran'dan daha fazla doğalgazı daha ucuza almak istediğini söyledi ve "Tahkim'e bırakmadan fiyat konusunda anlaşabilmeliyiz" dedi. Zarif de "Biz doğal gaz ve enerji hatlarının Türkiye ve Avrupa'ya bağlantısını sağlamaya hazırız, Türkiye ile bu anlamda işbirliği yapmaya hazırız" ifadelerini kullandı. İranlı Bakan, Çavuşoğlu'nun ardından Başbakan Yıldırım ve saat 15'te Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşecek. Tahran’dan Ankara’ya son ziyaret Üst Düzeyli İşbirliği Konseyi toplantısı kapsamında, Nisan ayında Cumhurbaşkanı Ruhani tarafından gerçekleştirilmişti. Hemen öncesinde, Mart ayında da yine Zarif İstanbul’da Cumhurbaşkanı Erdoğan, dönemin Başbakanı Davutoğlu ve Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu ile görüşmüştü. Kaynak: Diyarbakır Söz
