Irak'ta yer alan Kerkük'ün merkezi hükümetin kontrolüne geçmesine rağmen, kent üzerinde güç çekişmesi Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'ndeki (IKBY) hakim iki siyasi partinin koalisyon hükümetini kuramamasına neden oluyor.
IKBY'de 30 Eylül'de yapılan milletvekili seçimlerinin ardından 45 milletvekili çıkararak birinci parti konumundaki eski IKBY Başkanı Mesut Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ve 21 milletvekiline sahip Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) arasında 6 aydır devam eden hükümet kurma görüşmeleri Kerkük valiliğinin pazarlık konusu yapılması nedeniyle çıkmaza girdi.
Koalisyon hükümetini kurmaya çalışan KDP, 1,5 yıldır ellerinden çıkıp Bağdat'ın kontrolüne geçen Kerkük'ün Erbil'deki hükümeti kurma görüşmelerinden ayrı tutulmasını ve bunun pazarlık konusu yapılmamasını istiyor.
Barzani'nin KDP'si Kerkük'ün durumunun normal olmadığını ileri sürerek, kentin normalleşmesi, Peşmerge'nin dönmesinden sonra bir Kürt valinin seçilip il meclisinin iş başı yapabileceği belirtiliyor.
Ancak KDP'nin IKBY'deki en önemli ortağı ve ezeli rakibi olan KYB ise aksi görüşü beyan ediyor. Süleymaniye merkezli KYB, Kerkük'teki Arap valinin en kısa zamanda görevden alınması, eski siyasi güçlerin yeniden elde edilmesi için sözde normalleşmeyi beklemeden partisinden bir valinin seçilmesinde ısrar ediyor.
Bu iki parti arasındaki Kerkük anlaşmazlığı seçimden sonra ilk defa 18 Şubat'ta gerçekleştirilen meclis oturumunu KYB'nin boykot etmesiyle zirveye çıktı.
Oturumda meclis başkanı ve yardımcılarının KDP ve üçüncü parti konumundaki Goran (Değişim) Hareketi'nin desteğiyle seçilmesinin ardından KYB Sözcüsü Latif Şeyh Ömer, bu süreçten sonra farklı bir tavır sergilemekten kaçınmayacaklarını belirtmiş, anlaşmazlığın boyutunu gözler önüne sermişti.
- Kerkük konusunda anlaşmazlık
KDP Sözcüsü Muhammed Mahmud, daha önce KYB ile partisi arasındaki anlaşmazlığa ilişkin gazetecilere yaptığı açıklamada, hükümet kurulması kapsamında KYB ile tüm konularda uzlaşıya vardıklarını ancak Kerkük konusunda farklı görüşlere sahip olduklarını ifade etmişti.
Hükümet kurulmasında sil baştan görüşmelere başlamayacaklarını vurgulayan Mahmud, şunları kaydetmişti:
"Biz (KDP) Kerkük dahil tartışmalı bölgelerin durumunun normalleşmesi ve Irak hükümeti ile uzlaşı sağladıktan sonra Kerkük'te vali seçilmesini istiyoruz. KYB ise Kerkük'te önce valinin seçilmesini ardından normalleşmesi sürecinin olmasında ısrar ediyor."
- Çatlağın kaynağı "16 Ekim İhaneti"
KYB'nin Dışilişkiler Sorumlusu Sadi Ahmed Pire, katıldığı bir yerel televizyon programında KDP ile anlaşmazlıklarının 16 Ekim 2017'de Peşmergelerin Kerkük'ten çekilmesinin ardından Barzani'nin partilerini "16 Ekim İhaneti" adı altında suçlanmasıyla başlandığını söyledi.
Her iki parti arasındaki anlaşmazlık, Kerkük olayında partilerinin ihanetle suçlanmasının arından KDP'nin karşı çıkmasına rağmen 2 Ekim 2018'de KYB adayı Berhem Salih'in cumhurbaşkanı seçilmesiyle zirveye çıktı.
KDP'nin Kerkük ve cumhurbaşkanı seçimlerinden sonra KYB ile inatlaşmaya başladığı belirtildi.
AA muhabirine konuşan KYB Başkanlık Konseyi Üyesi Aziz Abdullah, Kerkük konusunun koalisyon hükümeti için yapılan uzlaşı görüşmelerinin en önemli başlığı arasında yer aldığını söyledi.
Kerkük'te vali adaylarının olduğunu belirten Aziz, "Parti içinde Kerkük valisi seçimi konusu için herhangi bir sorun bulunmuyor." dedi.
Aziz, KDP ile bu konuda anlaşmazlıkları olduğunu dile getirerek, bunun devam etmesi durumunda sorunların derinleşeceği uyarısında bulundu.
- Türkmenler durumdan rahatsız
Irak Türkmen Cephesi (ITC) Kerkük Milletvekili Ahmet Haydar ise Kerkük'ün IKBY hükümetinin kurulması için pazarlık konusu yapılmaması gerektiğini söyleyerek duruma tepki gösterdi.
Kerkük sorununun çözümünün iki Kürt partisi KYB ile KDP arasında kalmaması gerektiğini ifade eden Haydar, meselenin çözümünde Türkmen, Arap ve Hristiyanların da yer alması gerektiğinin altını çizdi.
- Kerkük'teki durum
Terör örgütü DEAŞ'ın, 10 Haziran 2014'te Irak'ın üçte birini ele geçirmesinden sonra Kerkük'te konuşlanan ordu güçleri de üslerini terk etmesi üzerine yerlerini IKBY'den gelen Peşmergeler almıştı.
Kerkük'te fiili olarak Ekim 2017 yılına kadar varlık gösteren Peşmerge güçleri, Irak merkezi hükümetinin askeri operasyon düzenlenmesinden sonra kenti bırakıp kaçmıştı. Kürt siyasi partiler içinde en güçlü siyasi ve askeri nüfuza sahip KYB, operasyonun başlatılmasından kısa bir süre sonra Peşmergelerini 3 yıl aradan sonra kentten tamamen çekmişti.
ABD'nin 2003'te Irak'ı işgal etmesinden sonra Kerkük valiliği KYB'ye veriliyordu ancak halihazırda Irak merkezi hükümeti tarafından atanan Arap asıllı Rakan Said görev yapıyor.
Kaynak: Diyarbakır Söz
