Polis kurşunuyla hayatını kaybeden gencin anısına düzenlenen gösteriler başta Paris, Marsilya, Lyon olmak üzere ülke genelinde birçok kente sıçradı.
Araçların ateşe verildiği, okulların, polis karakollarının ve kamu binalarının kundaklandığı gösterilerde polisle protestocular arasında sert çatışmalar yaşanıyor. Protestoların yayılmasıyla sahadaki kolluk kuvvetleri yetersiz kaldı.
Olayları kontrol altına almak için hükümet zırhlı araçları ve takviye kuvvetleri sahaya sürerken, polis olayların başladığı ilk günden bu yana en az 2 bin 122 protestocuyu gözaltına aldı.
Yetkililer, gözaltına alınanların büyük çoğunluğunun reşit olmayan çocuklardan oluştuğunu açıkladı.
Öte yandan, Paris ve çevresinde toplu taşıma kısmi olarak askıya alınırken, patlak veren sokak olayları nedeniyle valiliklere ülke genelinde saat 21.00'den sonra otobüs ve tramvay seferlerini iptal etme talimatı verildi.
Fransa'da sokağa çıkma yasağının uygulandığı kent sayısı ise 10'u buldu.
Sokaklardaki protestolara ilişkin ülkede düzenin sağlanması için OHAL dahil tüm ihtimallerin masada olduğu yetkililerce dile getirilirken, Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Sözcüsü Ravina Shamdasani, polis kurşunuyla genç sürücünün öldürülmesi nedeniyle endişe duyduklarını söyledi. Shamdasani, "Fransa'nın, kolluk kuvvetlerindeki derin ırkçılık ve ayrımcılık sorunlarını ciddi şekilde ele almasının zamanıdır." ifadesini kullandı.
BM, Fransa'da polis kurşunuyla öldürülen genç için düzenlenen protestolara ilişkin ise "Orantısız güç kullanımına ilişkin tüm iddialar hızla soruşturulmalıdır." mesajını verdi.
Fransa Dışişleri Bakanlığı, BM'nin Fransız kolluk kuvvetlerindeki ırkçılık ve ayrımcılığa ilişkin açıklamasını "asılsız suçlama" olarak niteledi ancak ülkede aşırı sağ siyasetçiler hükümete OHAL çağrısı yaptı ve aksi durumda "iç savaş" çıkacağını savundu.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, ülkede çıkan olayların ardından tüm ebeveynleri sorumlu olmaya ve çocuklarını evde tutmaya çağırdı.
OLAYLAR BİR KENTTEN DİĞERİNE SIÇRIYOR
Nanterre kentinde bir otobüs ve çok sayıda araç kundaklama sonucu kül olurken, Fransa'nın kuzeyinden itfaiyeciler Paris banliyölerindeki kundaklama olaylarına müdahale için bölgeye yardıma geldi.
Marsilya'da bir kuyumcu soyuldu, birçok süpermarket zinciri ateşe verildi.
Protestocuların burada bir kasayı motosikletle çaldığı anlar kameralara yansıdı.
Bazı protestocular da yangın söndürmeye gelen itfaiyecilere barikat kurarak engel oldu.
Bazı göstericilerin de Paris'te koleksiyon parçası lüks bir aracı hedef alması görüntülere yansıdı.
GERÇEK SİLAHLARLA SOKAK KAMERASINI HEDEF ALDI
Lyon'un Meyzieu bölgesinde bir kişi eline aldığı silahla sokaktaki güvenlik kamerasına ateş açtı.
Protestocular kentteki postaneye patlayıcıyla saldırdı.
Rennes kentinde ise meydana konuşlanan bir zırhlıya protestocular havai fişeklerle saldırdı.
Clamart'ta da polis karakolu havai fişeklerle hedef alınırken Persan'da da belediye binasına saldırıldı. Bina, protestocular tarafından ateşe verildi.
Fransız basınının İçişleri Bakanlığına dayandırdığı verilere göre, gece çıkan olaylarda 1350 araç ateşe verildi ve 234 bina kundaklandı veya zarar gördü.
Kamusal alanda 2 bin 560 noktada kundaklama yapılırken, en az 30 polis karakolu ve 11 jandarma karakolu saldırıya uğradı.
ŞİDDETLİ PROTESTOLAR, FRANSA'NIN IRK KONUSUNDAKİ GÖRÜŞÜNE MEYDAN OKUYOR
İlk Fransız krallığının kurulmasının üzerinden 1500 yıldan fazla zaman geçti; Fransızcanın devletin resmi dili olmasının üzerinden 480 yılı aşkın bir süre geçti; Fransız Devrimi'nin üzerinden 200 yılı aşkın bir süre geçmiş; ve Beşinci Cumhuriyet'in kuruluşunun üzerinden 60 yılı aşkın bir süre geçti.
Şiddet az sayıda protestocu tarafından işlenmiş olsa da, Fransa'nın çok ırklı banliyölerinde yaşayan ve Cezayir asıllı olduğu bildirilen Nael'in ölümünde ırkın bir faktör olduğuna inanan birçok beyaz olmayan genç arasında öfke ve hayal kırıklığı aşikar.
Aktivistler, 2016 yılında elleri kelepçeliyken boğularak ölen siyah bir adam olan Adama Traore'ninki gibi vakalara işaret ederek, polisin beyaz olmayan Fransızlara Beyaz akranlarından farklı davrandığını uzun süredir iddia ediyor. Bağımsız bir insan hakları grubu tarafından 2017'de yapılan bir araştırmaya göre, Siyahi ve Arap olarak algılanan genç erkeklerin polis tarafından durdurulma olasılığı akranlarına göre 20 kat daha fazladır.
Ancak devlet, polis teşkilatındaki ırkçılığın bir sorun olduğu iddialarını reddediyor ve devletin renk körü olduğu ve tüm vatandaşların öncelikle Fransız olduğu şeklindeki uzun süredir devam eden bir ideal, hükümet yetkililerini, Fransa'nın etnik azınlıklarına yönelik muamelede üstü kapalı önyargıların rol oynayabileceği ihtimalini gündeme getirmeye ikna etmeyi özellikle zorlaştırdı.
Gazeteci ve aktivist Rokhaya Diallo, basına verdiği demeçte, "Banliyölerdeki, en yoksul mahallelerdeki, ebeveynleri Afrika, Karayipler ve ayrıca Asya'dan gelen göçmenler Paris'te bulunan birçok genç, polis vahşetinin ilk hedefi olduklarını biliyor" dedi.
"Birçoğu ırkçılık, polis vahşeti hakkında endişelerini dile getiriyor, bu onlara gerçekten erken yaşta gelen bir şey."
RENK KÖRÜ BİR CUMHURİYET
Resmi Fransız felsefesi, tüm vatandaşların önce Fransız olduğu ve devletin, memurların dini semboller takmaktan kaçınmaları gerektiği noktasında bile, aralarında ayrım yapmaktan kararlı bir şekilde kaçınması gerektiğidir.
Eşitliğe olan bu güçlü bağlılık, hükümetin Fransız vatandaşlarını istatistik toplamak da dahil olmak üzere ırka dayalı olarak kategorize ediyormuş gibi görünen her şeyi yapmasını genellikle engelliyor.
Aşırı solcu France Unbowed partisinden Fransız milletvekili Daniele Obono, "Renk körü bir Cumhuriyet... insanları dinlerine veya ten renklerine göre yargılamadığınız eşitlikçi bir toplum olan Cumhuriyet mitolojisine sahibiz" dedi. "Ama aynı zamanda, ideallerimizle gerçek arasında büyük bir boşluk var."
Bu idealist erdemler, Fransa'nın sömürgecilik sonrası 21. yüzyıl toplumundaki ırk ilişkilerinin gerçekliğiyle çatışır; bu, ailelerinin çoğunun kökleri eski Fransız kolonilerine kadar giden çeşitli toplulukların bir potasıdır.
Carnegie Mellon Üniversitesi Siyahi Avrupa Çalışmaları ve Atlantik Merkezi direktörü Mame-Fatou Niang, "Yabancılığın" genellikle kan yoluyla miras alınan bir şey olduğunu söyledi.
"100 yıldır ya da yarım asırdır Fransa'da bulunan ama Fransız vatandaşı olmalarına rağmen hala yabancı, Fransa'ya yabancı olarak görülen insanlardan bahsediyoruz" dedi.
Kaynak: Diyarbakır Söz