Zarar gören tarihi yapılar arasında UNESCO tarafından 2015 yılında Dünya Kültür Mirası olarak tescillenen Diyarbakır Surları'nın yanı sıra surlar üzerinde bulunan en büyük ve en eski burç olan Keçi Burcu, Akkoyunlular döneminde yaptırılan Şeyh Mutahhar Camisi'nin yekpare dört sütun üzerinde inşa edilen Dört Ayaklı Minare ile Parlı Safa Camisi de yer alıyor.
Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü koordinatörlüğünde Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu ve Müze Müdürlüğündeki uzmanlardan oluşturulan 40 kişilik 18 ekip, kentteki tescilli yapılarla ilgili hasar tespit çalışmalarını sürdürüyor.
Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürü Cemil Koç, depremlerin ardından uzman ekiplerin sahada tescilli yapılarla ilgili hasar tespitine başladığını söyledi.
Koç, şu bilgileri paylaştı:
"Kent genelinde 1498 tescilli taşınmaz kültür varlığı bulunmakta. Şu ana kadar 606'sının hasar tespiti tamamlandı. Merkezde 824 tescilli taşınmaz kültür varlığımız yer almaktadır. Bunlardan 85'i vakıf mülkiyetinde olduğu için Vakıflar Bölge Müdürlüğünce oluşturulan ekiplerce hasar tespit çalışmaları yapıldı ve tamamlandı. Geri kalan 739 tescilli yapıda da çalışmalar Kültür Bakanlığının oluşturduğu ekipler tarafından yürütülmektedir. Merkezdeki 133 yapının tespit çalışmaları devam ediyor."
Daha sonra ilçelerdeki tescilli taşınmaz kültür varlıklarının hasar tespit çalışmalarına başlanacağını ifade eden Koç, merkezde yaptıkları çalışmalarda 4 yapının ağır, 30'nun orta, 117'sinin az hasarlı, 455'inin de hasarsız olduğunu tespit ettiklerini aktardı.
Koç, tescilli yapıların asırlara meydan okuyan, geleneksel yapı tekniğiyle inşa edildiğini dile getirerek, zamanla doğal etkiler, yağışlar ve diğer bazı sebeplerden ötürü hasara uğrayabildiklerini kaydetti.
Deprem nedeniyle oluşan hasarların büyük çoğunluğunun derz çatlakları, birim ve yüzeylerde malzeme kayıpları, taş düşmesi olarak nitelendirdikleri küçük ölçekli durumlar olduğuna işaret eden Koç, anıtsal yapılardan bazılarının da hasara uğradığını belirlediklerini söyledi.
"EN KISA SÜREDE RESTORASYON VE GÜÇLENDİRME ÇALIŞMALARI BAŞLATILACAK"
Koç, Diyarbakır Surları'nın bazı burçlarında da hasar tespit edildiğini belirterek, bazı burçlardaki kopmalardan dolayı hasarın ve yer yer çatlakların oluştuğunu, bu hasarları orta dereceli olarak nitelendirdiklerini anlattı.
"Surlarda özellikle Tekkapı'dan başlayarak 33 Nolu Ulu Beden Burcu'na kadar uzanan akstaki dairesel planlı burçlarda tahribatın yoğunlaştığını görmekteyiz. Bunlar zaten tarih boyunca birçok savaşa maruz kalmış, tahribata uğramış ve farklı dönemlerde müdahaleler görmüş yapılar olduğu için yerinden oynamış, derz boşalması ve taşlarında yer yer dökülmeler olmuş." diyen Koç, Keçi Burcu'nun yan cephesinde tahribat meydana geldiğini, özellikle Hevsel Bahçeleri'ne bakan kısımlarda dökülmelerin olduğunu kaydetti.
Dört Ayaklı Minare'nin güney eksenindeki kısımda küçük ölçekte derz açılmaları olduğu bilgisini veren Koç, daha önce güçlendirme çalışmaları yapıldığı için tahribatın minimum düzeyde kaldığını, bunu çok ciddi hasar olarak değerlendirmediklerini ifade etti.
Koç, "Anıtsal yapılarımız yaşanan şiddetli depremlere karşı iyi bir performans gösterdi. Tescilli taşınmazlarımızın büyük çoğunluğunun projeleri daha önce Bakanlığımız tarafından hazırlandığı için en kısa sürede bunların restorasyon ve güçlendirme çalışmaları başlatılacaktır." diye konuştu.
Çalışmaların sürdüğünü dile getiren Koç, tespitler tamamlandıktan sonra ağır ve orta hasarlı tescilli yapıların restorasyonuna öncelik verileceğini bildirdi.
Kaynak: Diyarbakır Söz
