DİYARBAKIR - Diyarbakır'ın merkez Sur ilçesinde 16. yüzyılda inşa edilen ve cemaati olmadığı için zamanla tahrip olan Surp Sargis Ermeni Kilisesi restore edilerek gelecek kuşaklara aktarılacak.
Sur'un Alipaşa Mahallesinde 3 bin 769 metrekare alana sahip, mülkiyeti Diyarbakır Ermeni Surp Küçük Kilise Hıdır İlyas Surp Gregos Kiliseleri Vakfına ait olan ve üst bölümü tamamen yıkılan tarihi kilise, kentte 1950-1985 yılları arasında uzun süre çeltik fabrikası olarak kullanıldığı için halk arsasında Çeltik Kilisesi olarak da biliniyor.
Kilisenin 1840 yılında onarıldığına dair tamir kitabesi Diyarbakır Arkeoloji Müzesinde yer alıyor.
- 941 bin 640 lira bedelle kilisenin rölöve ve projeleri hazırlanacak
Türkiye Ermenileri Patriği Sahak Maşalyan ve beraberindeki heyetin geçen yıl ekim ayında Diyarbakır Valisi Münir Karaloğlu'nu ziyaretinde, 16. yüzyılın dinsel çeşitliliğinin simgelerinden biri olan Diyarbakır'daki kiliselerin korunmaları gerektiği gündeme geldi.
Yapıların yaşamının uzatılması ve gelecek nesillere aktarılması için onarım çalışması yürütülmesi gereken kilisenin, proje hizmet alımının Diyarbakır Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı (YİKOB) tarafından karşılanacak ödenekle yapılması için Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğüne talimat verildi.
Taşınmaz kültür varlıkları katkı payı Valilikten sağlanan ödenekle Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğünce 28 Aralık 2021'de ihale yapıldı. 941 bin 640 lira bedelle yapılan ihalenin sözleşmesi imzalandı.
- Lazer tarayıcı cihazlarla ölçüm yapılıyor
İhale kapsamında kilisenin yüksek hassasiyette ve hatasız şekilde tespiti ve belgelenebilmesi için lazer tarayıcı cihazlar kullanarak elde edilen 3 boyutlu nokta bulutu üzerinden alınan verilerle belgeleme çalışmaları gerçekleştiriliyor.
Teknolojinin sağladığı imkanlar kullanılarak rölöve çizimlerine başlandı. Saha çalışmaları sırasında kilise duvarları üzerinden malzeme örnekleri alındı. Malzeme örnekleri hem farklı dönemlerin malzeme ve yapım tekniği bilgisi hem de müdahale kararlarında etkili olacak.
- "Kilise anıtsal bir yapı"
Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürü Cemil Koç ve Diyarbakır Ermeni Surp Küçük Kilise Hıdır İlyas Surp Gregos Kiliseleri Vakfı Başkanı Ergün Ayık, kilisede incelemelerde bulundu, yürütülen çalışmayla ilgili bilgi aldı.
Koç, 16. yüzyılda yapılan kilisede zaman içerisinde cemaatinin azalmasıyla tahribat ve bozulmaların başladığını, tarihi yapının 1950 ve 1985 tarihlerine kadar da çeşitli kamu kurumları tarafından depo olarak kullanıldığını belirtti.
Anıtsal bir yapı olan kilisenin Diyarbakır için önemli bir değer taşıdığını ifade eden Koç, "Rölöve ve projelerin altlığını oluşturacak olan ölçümler yapılıyor. Aynı zamanda kilisenin duvarlarından malzeme örnekleri alındı. Bu malzemeler analiz edilerek yapıldığı döneme ve tekniğine ilişkin bilgiler elde edilecek." diye konuştu.
- "Hazırlanacak projeler Rölöve ve Anıtlar Kuruluna gönderilecek"
Diyarbakır Ermeni Surp Küçük Kilise Hıdır İlyas Surp Gregos Kiliseleri Vakfı Başkanı Ergün Ayık da tarihi yapının Diyarbakır'da ayakta kalan 2 kiliseden biri olduğunu aktardı.
Ayık, kiliseyi yeniden ayağa kaldırmak için çalışmalara başladıklarını dile getirerek, kilisede ölçümler yapıldığını, restorasyon projelerinin hazırlanması için çalışma yürütüldüğünü kaydetti.
"Hazırlanacak projeler Rölöve ve Anıtlar Kuruluna gönderilecek. Bu oldukça maliyetli bir iş. Vakıf olarak buna müsait olmadığımız için Valimizin gayretleriyle projelendirme işi ihaleye çıktı. Rölöve ve projelendirme işi yapılıyor. Valimiz Münir Karaloğlu'nun büyük destekleri var. Kendisi bilhassa eserlerin Diyarbakır'a kazandırılması için büyük gayret sarf ediyor." ifadelerini kullanan Ayık, bu çalışmanın da bunun göstergelerinden biri olduğunu vurguladı.
Ayık, "Burayı bir anıt olarak yeniden restore etmeyi düşünüyoruz." dedi.
Kaynak: Diyarbakır Söz
